ATM ve internetten ödeme de paralı...

ATO'nun, BBDK ile birlikte bankalardan derlediği bilgilere göre, Türkiye'de faaliyette bulunan 50 banka 93 ayrı isim altında hizmet ücreti ve komisyon alıyor.

Kamu ve özel sektör bankaları, hizmet ve komisyonlardan 2005 yılında 5 milyar dolar, 2006 yılında 5,8 milyar dolar gelir elde etti.2007 yılında ise 7,9 milyar dolara yükselen hizmet ve komisyon gelirleri 2006 yılına oranla yüzde 36,34, 2005 yılına oranla da yüzde 57,91 oranında arttı. Bankacılık hizmet ve komisyon gelirleri, bankaların faizlerden sonra en büyük gelir kalemleri oldu.

Bankalar işletme giderlerinin ise yüzde 63,34'ünü bankacılık hizmet ve komisyon gelirleriyle karşıladı. 2006 yılında, bankaların hizmet ve
komisyon gelirleriyle işletme giderlerinin yüzde 62'si karşılanırken, 2005 yılında yüzde 56,09'u karşılanmıştı.

HESAP AÇMAK DA, EKSTRE ALMAK DA PARAYLA

Araştırmaya göre bankalar, hizmetleri karşılığında değişen miktarlarda ücret talep ediyor. Bazı bankalar bazı hizmetleri için para almazken,
bazı bankaların talep ettikleri ücretler vatandaşları şaşırtıyor. Pek çok banka hesap açmak için ücret alırken, hesap açık olduğu süre içinde
de hesap işletim ücreti alıyor.

Örneğin vadesiz hesaplar için 6 aylık hesap işletim ücreti olarak 18 YTL ile 21 YTL arası para tahsil ediliyor. Bankalar hesap işletim ücretlerini hesaplardan otomatik olarak tahsil ediyor, müşteri, bu kesintiyi ancak hesabını kontrol ederse fark edebiliyor.Vatandaşlar bankalardan hesap ekstresi almak için 0,5 YTL ile 3 YTL arası, dekont almak için de 1,5 YTL ile 2,5 YTL arası ücret ödemek durumunda kalıyor.

HAVALE ÜCRETLERİ

Bankaların gelir elde ettikleri hizmetler arasında yer alan havale ücretleri vatandaşlara adeta havale geçirtiyor. Havale işlemlerinde
ücret, isme veya hesaba, şehir içi ve şehir dışına gönderilmesine ve gönderilen miktara göre değişiyor.Hesaptan hesaba havale ücreti için bazı bankalar 10 YTL ücret alırken, bazı bankalar 20 YTL'den başlayıp, 150 YTL'ye kadar varabilen ücret alıyor. Dövizle havale yapılıyorsa gönderenden 35-250 YTL arası, gönderilenden de 20 dolar ile 250 dolar arası işlem komisyonu alınıyor.EFT işlemlerinde alınan ücret ise hesaptan ya da nakit olarak, hesaba veya isme gönderilmesine ve gönderilen tutara göre 20 ile 300 YTL arasında değişiyor.

ÇEK VE SENETLER

Bir bankadan çek almak isteyen müşterinin, çek yaprağına göre 20-115 YTL arasında değişen miktarlarda ödeme yapması gerekiyor. Bankadan çekin karşılığı olup olmadığının sorulması da ücrete tabi.Müşteriden çek provizyonu adı altında 15 YTL ücret isteniyor. Çekin karşılığı yoksa bunun belgeli bildirimi ve savcılığa bildirimi için 50 YTL ücret ödemek gerekiyor.Bankalar senet işlemlerinde de vatandaştan ücret talep ediyor. Senet tahsili için 15 YTL, senet protestosu için 30-40 YTL, senet protestosu kaldırmak için 25-40 YTL ücret isteniyor.

KREDİ KOMİSYONLARI

15 Şubat 2008 itibariyle 72,5 milyar YTL'ye ulaşan tüketici kredilerinden alınan komisyonlar da bankalara önemli miktarda gelir sağlıyor.Bankalar, konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinde müşteriden dosya ücretinin yanı sıra, kendi çekilen miktara bağlı olarak komisyon tahsil ediyor. İhtiyaç kredilerinde 150-350 YTL arasında değişen miktarlarda ücret alınırken, konut kredisinde, çekilen miktarın yüzde 2-2,5'u kadar komisyon belirleniyor. Konut kredilerinde ayrıca 150-600 YTL arasında değişen ekspertiz ücreti de müşteriden alınıyor.

KREDİ KARTLARI

Bankalar kredi kartı ücret ve komisyonlarından da gelir elde ediyor. Türkiye'de 2007 sonu itibariyle 37 milyon 335 bin 179 kredi kartı, 55
milyon 510 bin 92 de banka kartı bulunuyor. Bankaların bazıları banka kartı ve kredi kartlarını ilk verişte ücret talep etmezken, bazıları 5
YTL para alıyor. Kredi kartı yıllık üyelik ücretleri ise 30 YTL ile 55 YTL arasında değişiyor. Ek kredi kartı sahiplerinden ise 15 YTL ile 25
YTL arasında yıllık üyelik ücreti alınıyor.Vatandaş kredi kartından nakit çekmek isterse, çektiği miktarın yüzde 2-3'ü arasında değişen miktarda komisyonla birlikte 1 YTL de sabit ücret ödüyor.

ATM VE İNTERNET İŞLEMİ DE PARALI

Şubelerdeki yoğunluğu azaltarak müşterileri ATM ve internet hizmetlerine yönlendirmeye çalışan bankalar, ATM'den işlem yapanın da, internet üzerinden ''tık''layanın da hesabından para kesiyor.

ATM'den bakiye sormak, havale yapmak ya da ekstre almak için 0,3 YTL ile 1,5 YTL arasında para ödeyen vatandaş, internetten yaptığı işlemler için de değişen miktarlarda ödeme yapıyor.Faks ve telefon yoluyla haberleşme masrafı yapmak durumunda kaldığı zaman bunun bedelini de müşteriden tahsil eden bankalar, ayrıca, konsolosluk vize randevu bedeli tahsilat komisyonu adı altında da para istiyor.

ATO BAŞKANI AYGÜN

ATO Başkanı Sinan Aygün, bankaların, bankacılık hizmet ücreti ve komisyon adı altında vatandaştan talep edilen ücretlerin insaf ölçüleriyle bağdaşmaz nitelikte olduğunu ve konuyla ilgili çok sayıda şikayet aldıklarını bildirdi.

Hesap işletim ücreti, havale ve komisyon ücretlerinin en şikayet aldıkları konu olduğunu vurgulayan Aygün, açıklamasında şunları kaydetti: ''Her banka farklı tarife uyguluyor. Bunlara bir üst sınır ve standart getirmeli. Vatandaş bankaya korkarak gidiyor. Askerdeki oğluna, üniversitede okuyan kızına para gönderirken, parasının yetip yetmeyeceğini düşünüyor. Bankalar önceleri ücretsiz yaptığı pek çok işlemi zamanla ücret karşılığında yapmaya başladı. Vatandaş her gün yeni bir komisyon ya da ücretle karşılaşıyor ve çaresizce kabul etmek durumunda kalıyor.''
(aa)