Tweet
SİGARA VE SAÐLIÐIMIZ
DÜNYA SAÐLIK ÖRGÜTÜ (WHO) SİGARA ALIŞKANLIÐININ DÜNYANIN EN BÜYÜK SAÐLIK SORUNU OLDUÐUNU İLAN ETMİŞTİR.
Dünyada her yıl 4 milyon insan sigaradan hayatını kaybediyor. Eğer, gerekli önlemler alınmazsa bu rakamın, önümüzdeki 20 yılda 10 milyona çıkacağı düşünülmektedir.
Ülkemizde en çok ölüme sebep olan diğer toplumsal sorunlarla karşılaştırılacak olursak, sigarayı daha iyi tanırız.
Terör yılda 2-3 bin insanımızın
Trafik terörü yılda 6-7 bin insanımızın
Sigara terörü yılda 100 bin insanımızın hayatına mal olmaktadır. Sigaranın yol açtığı ölümler; trafik, terör ve iş kazalarından meydana gelen ölümlerin toplamından beş kat daha fazladır.
SİGARAYA BAŞLAMA NEDENLERİ
Özenti, gösteriş, taklit, özgürlük, macera, sıkıntı, stres, büyüklerle zıtlaşma, güvensizlik, utangaçlık, arkadaş ısrarı, ilişki kurabilmek, eğlence, zevk, kilo almamak v.b. gibi nedenlerle sigaraya başlanmaktadır.
SİGARA TİRYAKİLERİNİN SİGARA İÇERKEN SAVUNDUKLARI YANLIŞ İNANIŞLAR
· SİNİRLERİMİ YATIŞTIRIYOR
· BENİ CANLANDIRIYOR
· SIKINTILARIMI GİDERİYOR
· DÜŞÜNMEME YARDIM EDİYOR
· KENDİME OLAN GÜVENİMİ ARTTIRIYOR
SİGARANIN İÇİNDEKİ ZEHİRLİ MADDELER
Sigarada 4000 farklı zehir vardır. Bir nefes sigara dumanıyla içimize çektiğimiz zehirlerden birkaçı:
Polonyum-210 (kanserojen)
Radon (radyasyon)
Metanol (füze yakıtı)
Toluen (tiner)
Kadmiyum (akü metali)
Bütan (tüp gaz)
DDT (böcek öldürücü)
Hidrojen Siyanür (gaz odaları zehri)
Arsenik (fare zehri)
Amonyak (tuvalet temizleyici)
Karbonmonoksit (egzoz gazı)
Nikotin (bağımlılık yaratan tek madde)
ve 3885 toksik madde
SONUÇ OLARAK CİÐERLERİMİZDE OLUŞANKATRAN (ASFALT)
İÇİLEN HER SİGARA İNSAN ÖMRÜNDEN 11 DAKİKA GÖTÜRÜYOR.
SİGARANIN BAŞLICA ZARARLARI
KALP VE KAN DOLAŞIMI HASTALIKLARI
Kalp Krizi
Damar Tıkanması
Kangren
SOLUNUM YOLLARI HASTALIKLARI
Akciğer ve solunum yollarında sürekli enfeksiyon sonucu tahribat
Bronşit
Amfizem
Astım
KANSER
Akciğer
Yemek borusu
Ağız içi
Burun, boğaz
Gırtlak
Pankreas
Böbrek
Lösemi
DİÐER ZARARLARI
Ülser (mide ve on iki parmak bağırsağı)
Erkeklerde iktidarsızlık ve kısırlık
Kadınlarda erken menopoz ve kısırlık
Prematüre doğum / düşük tehlikesi
Cildin erken yaşlanması
Tat ve koku alma duyularında azalma
Sosyal soyutlanma
Sigara kullanmanın parasal maliyetleri
DÜNYADA SİGARA YÜZÜNDEN HER 8 SANİYEDE BİR İNSAN YAŞAMINI YİTİRİYOR.
PASİF İÇİCİLİK
Pasif içiciler sigara içen kişinin yanında durarak 3700 çeşit kimyasal maddeden zarar görmektedir.
Ne yazık ki çocuklar için risk çok daha ciddidir. Çünkü akciğerleri tam gelişmemiştir. Yetişkinlerden daha fazla ve hızlı nefes alıp verirler. Bu nedenle daha fazla sigara dumanına maruz kalırlar. Pasif içici durumundaki çocuklarda boğaz enfeksiyonları, bronşit sıklıkla görülen hastalıklardandır.
Çocuklarda kanserin %15’ i babasının sigara alışkanlığından olmaktadır. Sigara içen babaların çocukları kanseri önleyici genden yoksun olarak doğuyor .Hamileliğinde sigara içen annelerin bebekleri %10-15 eksik kilolu ve yine aynı oranda zeka eksikliği ile doğuyor. Anne veya babası sigara içen çocukların akciğer enfeksiyonuna yakalanma riski yüksektir. Anne veya babası sigara içen çocuklar astım hastalığına daha fazla yakalanmakta, akciğer fonksiyonları bozulmaktadır.
Sigara içmediği halde, sigara içenlerle kapalı bir yerde 4 saat kalan bir insan 10 adet içmiş kadar zarar görür.
Sigara içenler çevreye yaydıkları sigara dumanı nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık 3000 sigara içmeyen kişinin ölümüne neden olmaktadır.
SİGARA BIRAKIRKEN KARŞINIZA ÇIKACAK ZORLUKLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sigara tiryakilerinin yüzde 75-80' inin sigarayı bırakmayı istediklerini ve tiryakilerin üçte birinin en az üç kez ciddi bırakma çabası gösterdikleri araştırmalar sonucu ispatlanmıştır.
Sigarayı bırakmak isteyen tiryakilerin çoğu, bu alışkanlıktan kurtulma şansına sahiptir. Bunun için kararlı olmak gereklidir. Sigarayı bırakmaya karar vermek ve başarılı olmayı istemek sigarayı bırakmak için önemli adımlardır. Gerektiğinde sağlık birimlerinde çalışan hekim ve sağlık personelinden destek istenmelidir. Sigarayı bırakmanın üç evresi vardır;
1.Bırakmaya hazırlanma
2. Bırakma
3.Bırakmışlığın sürdürülmesi
Sigarayı bırakmaya yönelik öneriler şöyle özetlenebilir:
· Bırakma tarihinizi belirleyin.
· Bırakmaya hazırlık için, çevrenizdeki insanlara sigarayı bırakacağınızı söyleyin ve size sigara teklif etmemelerini isteyin.
· Sigara içmemeyi özendiren bir ortam hazırlayın. Örneğin, kül tablalarını ortadan kaldırın. Değişik yerlere "Sigara içilmez" uyarıları asın, sigara içilmeyen ortamları tercih edin.
· Giysilerinizi temizleyerek sigara kokusundan arının.
· Dişlerinizi temizletmek için diş hekiminden randevu alın. Sigaradan sararmış diş görüntüsünden kurtulun.
· Geçmişte başarısız denemeleriniz olduysa gözden geçirin.
· Sigara içmenizin nedenlerini ve niçin bırakmanız gerektiğini düşünerek not edin ve bu notu yanınızda taşıyın.
· Sigara satın almayarak biriktireceğiniz ekstra parayla yapacaklarınızı planlayın.
Sigarayı bıraktığınız gün neler yapabilirsiniz?
Su ve meyve suyu içebilirsiniz.
Yürüyüşe çıkabilirsiniz.
Banyo ya da duş yapabilirsiniz.
Alışverişe çıkabilirsiniz.
Sigara içmeyen bir dostu ziyaret edebilirsiniz.
Komik filmler izleyebilirsiniz
Sizi rahatlatan müzikler dinleyebilirsiniz
Bırakma nedenlerinizi tekrar okuyabilirsiniz.
Sigaranın zararlarını anlatan yayınları okuyabilirsiniz.
Kendinizi ödüllendirebilirsiniz.
Yoksunluk belirtileri arasında; gerginlik, acıkma, baş dönmesi, dikkati yoğunlaştırma güçlüğü, fazla uyuma, uykusuzluk, sigara içme isteği, iştah artmasına bağlı kilo alma, huzursuzluk gibi belirtiler bulunmaktadır.
Yoksunluk belirtilerine karşı öneriler
· Derin soluklar alın.
· Stresli ortamlardan uzaklaşın.
· Sıcak bitkisel çay için.
· Su için.
· Şekersiz çiklet çiğneyin.
· Çiğ sebze ve meyve yiyin.
· Yürüyüş ya da egzersiz yapın.
· Sigarayı niçin bıraktığınızı düşünün.
Tehlikeli durumlar;
Sigarayı bırakmanın sürdürülmesinde en önemli tehlike, sigara içme dürtüsü yaratan durum ve koşullardır. Sigarasızlığa alışmaya çalışan kişiye verilecek en iyi öğüt, bu durum ve koşulları kendisinin saptaması ve bunlardan uzak durmaya çalışmasıdır. En sık bildirilen dürtü yaratıcı durumlar şöyle özetlenebilir:
1. Başka tiryakilerle birlikte olma
2. Sigara ikramı
3. Alkol alma
4. Çay, kahve içme
5. Yemek sonrası
6. Gerginlik ve sinirlilik
7. Öfke
8. Sıkıntı ve üzüntü
9. Stresli olma
10. Mutsuzluk
11. Araba kullanma
12. Özel kutlamalar ve tatiller
Dayanılmaz sigara içme isteği, bırakmanın ilk günlerinde sizi zorlayacak en önemli tehlikelerden biridir. Bu istek geldiğinde;
· 5 dakika bekleyin,
· Oturun, gevşeyin,
· Derin soluk alın. Sonra soluğunuzu geri verin. 5 kez yineleyin, tıpkı sigara içer gibi,
· Yavaş yavaş su yudumlayın,
· Başka bir şey yapın, sigara içme yerine yapabileceğiniz işlerin listesini yapın. İsteğinizin geçtiğini göreceksiniz
Sigara içme dürtüsü bazen sigara yakma ile sonuçlanabilir. Bunu normal olarak kabul edin. Bir daha ki seferde bunu başarıyla aşmanın yollarını düşünün.
Sigarayı bırakmanın özellikle ilk iki haftasında ve daha sonra da gerektiğinde, hekim ya da sağlık personelinden destek isteyebilirsiniz.
Her şeye karşın yeniden sigaraya başlayanlar, yeniden bırakabiliriler. Hiçbir zaman umutsuzluğa kapılmamak gerekir.
SİGARAYI BIRAKANLARDA VÜCUTTA GÖRÜLEN DEÐİŞİKLİKLER
20 DAKİKA SONRA : Tansiyon ve nabız normal düzeye iner.
8 SAAT SONRA : Kandaki oksijen düzeyi normale yaklaşır.
24 SAAT SONRA : Kalp enfarktüsü tehlikesi azalmaya batlar.
48 SAAT SONRA : Sinir uçları kendini yenilemeye başlar.
2 HAFTADAN 3 AYA KADAR : Dolaşım dengesi düzelir, yürümek daha kolaylaşır. Akciğer fonksiyonu %30 oranında iyileşir.
1 AYDAN 9 AYA KADAR : Öksürük krizleri, yorgunluk bitkinlik ve kısa kısa nefes
almalar azalır. Akciğer bir ölçüde temizlenir ve enfeksiyon tehlikesi de çok azalır.
1 YIL SONRA : Koroner Kalp Hastalığı riski %30 azalır.
5 YIL SONRA : Akciğer Kanseri ve Kalp Enfarktüsü riski %30 azalır,nefes ve yemek borusu ile mesane kanseri riski %50 azalır.
10 YIL SONRA : Akciğer Kanseri %50-100 oranında azalır.
15 YIL SONRA : Koroner Kalp Hastalığı riski, hemen hemen sigara içmeyenler kadar olur.
DÜNYA SAÐLIK ÖRGÜTÜ (WHO) SİGARA ALIŞKANLIÐININ DÜNYANIN EN BÜYÜK SAÐLIK SORUNU OLDUÐUNU İLAN ETMİŞTİR.
Dünyada her yıl 4 milyon insan sigaradan hayatını kaybediyor. Eğer, gerekli önlemler alınmazsa bu rakamın, önümüzdeki 20 yılda 10 milyona çıkacağı düşünülmektedir.
Ülkemizde en çok ölüme sebep olan diğer toplumsal sorunlarla karşılaştırılacak olursak, sigarayı daha iyi tanırız.
Terör yılda 2-3 bin insanımızın
Trafik terörü yılda 6-7 bin insanımızın
Sigara terörü yılda 100 bin insanımızın hayatına mal olmaktadır. Sigaranın yol açtığı ölümler; trafik, terör ve iş kazalarından meydana gelen ölümlerin toplamından beş kat daha fazladır.
SİGARAYA BAŞLAMA NEDENLERİ
Özenti, gösteriş, taklit, özgürlük, macera, sıkıntı, stres, büyüklerle zıtlaşma, güvensizlik, utangaçlık, arkadaş ısrarı, ilişki kurabilmek, eğlence, zevk, kilo almamak v.b. gibi nedenlerle sigaraya başlanmaktadır.
SİGARA TİRYAKİLERİNİN SİGARA İÇERKEN SAVUNDUKLARI YANLIŞ İNANIŞLAR
· SİNİRLERİMİ YATIŞTIRIYOR
· BENİ CANLANDIRIYOR
· SIKINTILARIMI GİDERİYOR
· DÜŞÜNMEME YARDIM EDİYOR
· KENDİME OLAN GÜVENİMİ ARTTIRIYOR
SİGARANIN İÇİNDEKİ ZEHİRLİ MADDELER
Sigarada 4000 farklı zehir vardır. Bir nefes sigara dumanıyla içimize çektiğimiz zehirlerden birkaçı:
Polonyum-210 (kanserojen)
Radon (radyasyon)
Metanol (füze yakıtı)
Toluen (tiner)
Kadmiyum (akü metali)
Bütan (tüp gaz)
DDT (böcek öldürücü)
Hidrojen Siyanür (gaz odaları zehri)
Arsenik (fare zehri)
Amonyak (tuvalet temizleyici)
Karbonmonoksit (egzoz gazı)
Nikotin (bağımlılık yaratan tek madde)
ve 3885 toksik madde
SONUÇ OLARAK CİÐERLERİMİZDE OLUŞANKATRAN (ASFALT)
İÇİLEN HER SİGARA İNSAN ÖMRÜNDEN 11 DAKİKA GÖTÜRÜYOR.
SİGARANIN BAŞLICA ZARARLARI
KALP VE KAN DOLAŞIMI HASTALIKLARI
Kalp Krizi
Damar Tıkanması
Kangren
SOLUNUM YOLLARI HASTALIKLARI
Akciğer ve solunum yollarında sürekli enfeksiyon sonucu tahribat
Bronşit
Amfizem
Astım
KANSER
Akciğer
Yemek borusu
Ağız içi
Burun, boğaz
Gırtlak
Pankreas
Böbrek
Lösemi
DİÐER ZARARLARI
Ülser (mide ve on iki parmak bağırsağı)
Erkeklerde iktidarsızlık ve kısırlık
Kadınlarda erken menopoz ve kısırlık
Prematüre doğum / düşük tehlikesi
Cildin erken yaşlanması
Tat ve koku alma duyularında azalma
Sosyal soyutlanma
Sigara kullanmanın parasal maliyetleri
DÜNYADA SİGARA YÜZÜNDEN HER 8 SANİYEDE BİR İNSAN YAŞAMINI YİTİRİYOR.
PASİF İÇİCİLİK
Pasif içiciler sigara içen kişinin yanında durarak 3700 çeşit kimyasal maddeden zarar görmektedir.
Ne yazık ki çocuklar için risk çok daha ciddidir. Çünkü akciğerleri tam gelişmemiştir. Yetişkinlerden daha fazla ve hızlı nefes alıp verirler. Bu nedenle daha fazla sigara dumanına maruz kalırlar. Pasif içici durumundaki çocuklarda boğaz enfeksiyonları, bronşit sıklıkla görülen hastalıklardandır.
Çocuklarda kanserin %15’ i babasının sigara alışkanlığından olmaktadır. Sigara içen babaların çocukları kanseri önleyici genden yoksun olarak doğuyor .Hamileliğinde sigara içen annelerin bebekleri %10-15 eksik kilolu ve yine aynı oranda zeka eksikliği ile doğuyor. Anne veya babası sigara içen çocukların akciğer enfeksiyonuna yakalanma riski yüksektir. Anne veya babası sigara içen çocuklar astım hastalığına daha fazla yakalanmakta, akciğer fonksiyonları bozulmaktadır.
Sigara içmediği halde, sigara içenlerle kapalı bir yerde 4 saat kalan bir insan 10 adet içmiş kadar zarar görür.
Sigara içenler çevreye yaydıkları sigara dumanı nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık 3000 sigara içmeyen kişinin ölümüne neden olmaktadır.
SİGARA BIRAKIRKEN KARŞINIZA ÇIKACAK ZORLUKLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sigara tiryakilerinin yüzde 75-80' inin sigarayı bırakmayı istediklerini ve tiryakilerin üçte birinin en az üç kez ciddi bırakma çabası gösterdikleri araştırmalar sonucu ispatlanmıştır.
Sigarayı bırakmak isteyen tiryakilerin çoğu, bu alışkanlıktan kurtulma şansına sahiptir. Bunun için kararlı olmak gereklidir. Sigarayı bırakmaya karar vermek ve başarılı olmayı istemek sigarayı bırakmak için önemli adımlardır. Gerektiğinde sağlık birimlerinde çalışan hekim ve sağlık personelinden destek istenmelidir. Sigarayı bırakmanın üç evresi vardır;
1.Bırakmaya hazırlanma
2. Bırakma
3.Bırakmışlığın sürdürülmesi
Sigarayı bırakmaya yönelik öneriler şöyle özetlenebilir:
· Bırakma tarihinizi belirleyin.
· Bırakmaya hazırlık için, çevrenizdeki insanlara sigarayı bırakacağınızı söyleyin ve size sigara teklif etmemelerini isteyin.
· Sigara içmemeyi özendiren bir ortam hazırlayın. Örneğin, kül tablalarını ortadan kaldırın. Değişik yerlere "Sigara içilmez" uyarıları asın, sigara içilmeyen ortamları tercih edin.
· Giysilerinizi temizleyerek sigara kokusundan arının.
· Dişlerinizi temizletmek için diş hekiminden randevu alın. Sigaradan sararmış diş görüntüsünden kurtulun.
· Geçmişte başarısız denemeleriniz olduysa gözden geçirin.
· Sigara içmenizin nedenlerini ve niçin bırakmanız gerektiğini düşünerek not edin ve bu notu yanınızda taşıyın.
· Sigara satın almayarak biriktireceğiniz ekstra parayla yapacaklarınızı planlayın.
Sigarayı bıraktığınız gün neler yapabilirsiniz?
Su ve meyve suyu içebilirsiniz.
Yürüyüşe çıkabilirsiniz.
Banyo ya da duş yapabilirsiniz.
Alışverişe çıkabilirsiniz.
Sigara içmeyen bir dostu ziyaret edebilirsiniz.
Komik filmler izleyebilirsiniz
Sizi rahatlatan müzikler dinleyebilirsiniz
Bırakma nedenlerinizi tekrar okuyabilirsiniz.
Sigaranın zararlarını anlatan yayınları okuyabilirsiniz.
Kendinizi ödüllendirebilirsiniz.
Yoksunluk belirtileri arasında; gerginlik, acıkma, baş dönmesi, dikkati yoğunlaştırma güçlüğü, fazla uyuma, uykusuzluk, sigara içme isteği, iştah artmasına bağlı kilo alma, huzursuzluk gibi belirtiler bulunmaktadır.
Yoksunluk belirtilerine karşı öneriler
· Derin soluklar alın.
· Stresli ortamlardan uzaklaşın.
· Sıcak bitkisel çay için.
· Su için.
· Şekersiz çiklet çiğneyin.
· Çiğ sebze ve meyve yiyin.
· Yürüyüş ya da egzersiz yapın.
· Sigarayı niçin bıraktığınızı düşünün.
Tehlikeli durumlar;
Sigarayı bırakmanın sürdürülmesinde en önemli tehlike, sigara içme dürtüsü yaratan durum ve koşullardır. Sigarasızlığa alışmaya çalışan kişiye verilecek en iyi öğüt, bu durum ve koşulları kendisinin saptaması ve bunlardan uzak durmaya çalışmasıdır. En sık bildirilen dürtü yaratıcı durumlar şöyle özetlenebilir:
1. Başka tiryakilerle birlikte olma
2. Sigara ikramı
3. Alkol alma
4. Çay, kahve içme
5. Yemek sonrası
6. Gerginlik ve sinirlilik
7. Öfke
8. Sıkıntı ve üzüntü
9. Stresli olma
10. Mutsuzluk
11. Araba kullanma
12. Özel kutlamalar ve tatiller
Dayanılmaz sigara içme isteği, bırakmanın ilk günlerinde sizi zorlayacak en önemli tehlikelerden biridir. Bu istek geldiğinde;
· 5 dakika bekleyin,
· Oturun, gevşeyin,
· Derin soluk alın. Sonra soluğunuzu geri verin. 5 kez yineleyin, tıpkı sigara içer gibi,
· Yavaş yavaş su yudumlayın,
· Başka bir şey yapın, sigara içme yerine yapabileceğiniz işlerin listesini yapın. İsteğinizin geçtiğini göreceksiniz
Sigara içme dürtüsü bazen sigara yakma ile sonuçlanabilir. Bunu normal olarak kabul edin. Bir daha ki seferde bunu başarıyla aşmanın yollarını düşünün.
Sigarayı bırakmanın özellikle ilk iki haftasında ve daha sonra da gerektiğinde, hekim ya da sağlık personelinden destek isteyebilirsiniz.
Her şeye karşın yeniden sigaraya başlayanlar, yeniden bırakabiliriler. Hiçbir zaman umutsuzluğa kapılmamak gerekir.
SİGARAYI BIRAKANLARDA VÜCUTTA GÖRÜLEN DEÐİŞİKLİKLER
20 DAKİKA SONRA : Tansiyon ve nabız normal düzeye iner.
8 SAAT SONRA : Kandaki oksijen düzeyi normale yaklaşır.
24 SAAT SONRA : Kalp enfarktüsü tehlikesi azalmaya batlar.
48 SAAT SONRA : Sinir uçları kendini yenilemeye başlar.
2 HAFTADAN 3 AYA KADAR : Dolaşım dengesi düzelir, yürümek daha kolaylaşır. Akciğer fonksiyonu %30 oranında iyileşir.
1 AYDAN 9 AYA KADAR : Öksürük krizleri, yorgunluk bitkinlik ve kısa kısa nefes
almalar azalır. Akciğer bir ölçüde temizlenir ve enfeksiyon tehlikesi de çok azalır.
1 YIL SONRA : Koroner Kalp Hastalığı riski %30 azalır.
5 YIL SONRA : Akciğer Kanseri ve Kalp Enfarktüsü riski %30 azalır,nefes ve yemek borusu ile mesane kanseri riski %50 azalır.
10 YIL SONRA : Akciğer Kanseri %50-100 oranında azalır.
15 YIL SONRA : Koroner Kalp Hastalığı riski, hemen hemen sigara içmeyenler kadar olur.