Tweet
TRT'nin vatandaşa yükü
TRT'NİN YÜKÜ VATANDAŞIN SIRTINDA
24.04.2009 16:15:00
Yıllardır vadandaşların ödediği elektrik faturaları üzerinden TRT'ye aktarılan kaynak, "Enerji ve Vergi" konulu panelde masaya yatırıldı. Peki vatandaşın cebinden bugüne kadar TRT'ye ne kadar pay aktarıldı
.
Elektrik faturaları üzerinden alınan vergi ve paylar, elektrik fiyatlarına yapılan zammın önüne geçti. Özel sektör yıllarca TRT payının iptali için uğraşsa da bu davaları hep kamu kazandı. Çabaların sonucunda ise TRT payı ancak 1.5 puan düşürülerek yüzde 2'ye çekildi. Vatandaşların bu yıl elektrik faturaları üzerinden TRT'ye 644 milyon TL aktarması beklenirken Elektrik Enerjisi Fonu ile de 322 milyon TL Maliye'nin kasasına girecek. Özel sektör ise sadece yıllık lisans bedeli olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) toplamda 25 milyon TL aktaracak. Vatandaşın ve özel sektörün kamuya aktardığı ve ödediği vergilere karşılık, Türkiye hâlâ elektrik kesintileri, altyapı eksiklikleri ve elektriksiz köyler ile karşı karşıya bulunuyor.
Elektrik faturasında neler var
ODTÜ Mezunlar Derneği Enerji Komisyonu, salı günü "Enerji ve Vergi" başlıklı bir panel düzenledi. Panele Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Mustafa Akkaya, eski Petrol İşleri Genel Müdürü ve ODTÜ öğretim görevlisi Ahmet Akçael ile AES-IC İçtaş Enerji Hukuku Direktörü Ahmet Kavas konuşmacı olarak katıldı. Kavas'ın yaptığı sunum, TRT payının vatandaş üzerindeki haksız yükünü gözler önüne serdi. Bir elektrik faturası; perakende enerji bedeli yani kullanılan elektriğin fiyatı, dağıtım sistemi kullanım bedeli, perakende hizmet bedeli ve iletim sistemi kullanım bedelinden oluşuyor.
Konut abonelerine yüzde 5, sanayi abonelerine ise yüzde 1 oranında Belediye Tüketim Vergisi (BTV) yansıtılıyor. KDV'nin elektrik faturalarındaki oranı ise yüzde 18. Bunun yanı sıra yüzde 2 oranında TRT payı ve yüzde 1 oranında ise elektrik enerjisi fon bedeli kesiliyor. Ancak bu iki kalem perakende hizmet bedeli üzerinden hesaplanarak faturalara yansıtılıyor. Bu durum TRT payı ile enerji fonunun vatandaşa olan maliyetini olumsuz etkiliyor. Üstelik BTV ve KDV ise TRT payı bindirildikten sonra hesaplanıyor. Özetle perakende hizmet bedeli ne kadar yük****e, devlete o kadar yüksek vergi ve pay ödeniyor.
Sayaçlar okunuyor ama
Kavas'ın verdiği bilgilere göre fatura içerisindeki perakende hizmet bedeli tamamıyla "sayaç okuma" hizmetinden oluşuyor. Ancak bu sabit bir kalem değil. Ne kadar çok elektrik tüketirseniz o kadar çok da sayaç okuma bedeli ödüyorsunuz. Oysa sayaç okumanın maliyeti tüketilen elektrik miktarının azlığı veya çokluğu ile değişmiyor. Üstelik yüzde 2 TRT payı ve yüzde 1 enerji fonu bu kalem üzerinden hesaplanıyor. Elektrik Enerjisi Fonu, 2001 yılı öncesinde kurulan ve yap-işlet-devret (YİD), yap-işlet (Yİ) olarak bilinen santrallarla imzalanan anlaşmalardaki ödeme yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla alınmaya başlanmıştı. Pahalıya elektrik sattıkları gerekçesiyle bu santral sahipleriyle bir dönem anlaşmaların değiştirilmesi için masaya oturulmuştu.
Enerji fonu, bu anlaşmalarda tüketici lehine bir uzlaşma sağlanırsa, sözleşme sahiplerine yapılacak ödemeler için kaynak biriktirilmesini hedefliyordu. Ancak uzlaşma sağlanamadı. Fonun oluşturulma amacı yerine gelmemiş olsa da burada biriken para şimdi Maliye'ye aktarılmaya devam ediliyor. Ankara Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Mustafa Akkaya ise TRT payının anayasaya aykırı olduğunu belirterek "Bu düzenlemeler hukuka aykırı ama mevzuata uygun" diyerek farklı bir bakış açısı kazandırdı. Akkaya, Türkiye'de dolaylı vergilerin payının yüzde 78'e ulaştığını belirterek Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ise özel enerji vergilendirme rejimleri olduğuna dikkat çekti.
TRT payı ve enerji fonu için ne kadar ödendi (milyon TL)
Yıllar
TRT payı
Enerji fonu
2003
367
181
2004
372
184
2005
400
198
2006
434
215
2007
474
234
2008
484
239
2009(*)
644
322
(*) tahmini
Begüm Gürsoy/Referans
</B>
24.04.2009 16:15:00
Yıllardır vadandaşların ödediği elektrik faturaları üzerinden TRT'ye aktarılan kaynak, "Enerji ve Vergi" konulu panelde masaya yatırıldı. Peki vatandaşın cebinden bugüne kadar TRT'ye ne kadar pay aktarıldı
. Elektrik faturaları üzerinden alınan vergi ve paylar, elektrik fiyatlarına yapılan zammın önüne geçti. Özel sektör yıllarca TRT payının iptali için uğraşsa da bu davaları hep kamu kazandı. Çabaların sonucunda ise TRT payı ancak 1.5 puan düşürülerek yüzde 2'ye çekildi. Vatandaşların bu yıl elektrik faturaları üzerinden TRT'ye 644 milyon TL aktarması beklenirken Elektrik Enerjisi Fonu ile de 322 milyon TL Maliye'nin kasasına girecek. Özel sektör ise sadece yıllık lisans bedeli olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) toplamda 25 milyon TL aktaracak. Vatandaşın ve özel sektörün kamuya aktardığı ve ödediği vergilere karşılık, Türkiye hâlâ elektrik kesintileri, altyapı eksiklikleri ve elektriksiz köyler ile karşı karşıya bulunuyor.
Elektrik faturasında neler var
ODTÜ Mezunlar Derneği Enerji Komisyonu, salı günü "Enerji ve Vergi" başlıklı bir panel düzenledi. Panele Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Mustafa Akkaya, eski Petrol İşleri Genel Müdürü ve ODTÜ öğretim görevlisi Ahmet Akçael ile AES-IC İçtaş Enerji Hukuku Direktörü Ahmet Kavas konuşmacı olarak katıldı. Kavas'ın yaptığı sunum, TRT payının vatandaş üzerindeki haksız yükünü gözler önüne serdi. Bir elektrik faturası; perakende enerji bedeli yani kullanılan elektriğin fiyatı, dağıtım sistemi kullanım bedeli, perakende hizmet bedeli ve iletim sistemi kullanım bedelinden oluşuyor.
Konut abonelerine yüzde 5, sanayi abonelerine ise yüzde 1 oranında Belediye Tüketim Vergisi (BTV) yansıtılıyor. KDV'nin elektrik faturalarındaki oranı ise yüzde 18. Bunun yanı sıra yüzde 2 oranında TRT payı ve yüzde 1 oranında ise elektrik enerjisi fon bedeli kesiliyor. Ancak bu iki kalem perakende hizmet bedeli üzerinden hesaplanarak faturalara yansıtılıyor. Bu durum TRT payı ile enerji fonunun vatandaşa olan maliyetini olumsuz etkiliyor. Üstelik BTV ve KDV ise TRT payı bindirildikten sonra hesaplanıyor. Özetle perakende hizmet bedeli ne kadar yük****e, devlete o kadar yüksek vergi ve pay ödeniyor.
Sayaçlar okunuyor ama
Kavas'ın verdiği bilgilere göre fatura içerisindeki perakende hizmet bedeli tamamıyla "sayaç okuma" hizmetinden oluşuyor. Ancak bu sabit bir kalem değil. Ne kadar çok elektrik tüketirseniz o kadar çok da sayaç okuma bedeli ödüyorsunuz. Oysa sayaç okumanın maliyeti tüketilen elektrik miktarının azlığı veya çokluğu ile değişmiyor. Üstelik yüzde 2 TRT payı ve yüzde 1 enerji fonu bu kalem üzerinden hesaplanıyor. Elektrik Enerjisi Fonu, 2001 yılı öncesinde kurulan ve yap-işlet-devret (YİD), yap-işlet (Yİ) olarak bilinen santrallarla imzalanan anlaşmalardaki ödeme yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla alınmaya başlanmıştı. Pahalıya elektrik sattıkları gerekçesiyle bu santral sahipleriyle bir dönem anlaşmaların değiştirilmesi için masaya oturulmuştu.
Enerji fonu, bu anlaşmalarda tüketici lehine bir uzlaşma sağlanırsa, sözleşme sahiplerine yapılacak ödemeler için kaynak biriktirilmesini hedefliyordu. Ancak uzlaşma sağlanamadı. Fonun oluşturulma amacı yerine gelmemiş olsa da burada biriken para şimdi Maliye'ye aktarılmaya devam ediliyor. Ankara Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Mustafa Akkaya ise TRT payının anayasaya aykırı olduğunu belirterek "Bu düzenlemeler hukuka aykırı ama mevzuata uygun" diyerek farklı bir bakış açısı kazandırdı. Akkaya, Türkiye'de dolaylı vergilerin payının yüzde 78'e ulaştığını belirterek Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ise özel enerji vergilendirme rejimleri olduğuna dikkat çekti.
TRT payı ve enerji fonu için ne kadar ödendi (milyon TL)
Yıllar
TRT payı
Enerji fonu
2003
367
181
2004
372
184
2005
400
198
2006
434
215
2007
474
234
2008
484
239
2009(*)
644
322
(*) tahmini
Begüm Gürsoy/Referans
</B>
Yorum