Jules Verne'nin öngördüğü icadlar...

**~~TA2CCC~~** · 09-01-2007, 16:55

İthaki Yayınları yeni bir kampanya ile ünlü yazar Jules Verne'nin çoğu MEB'in tavsiye ettiği temel eserler arasında bulunan tam ve sağlıklı çeviriye sahip kitaplarını sadece 4.90 YTL'den satma kararı aldı. Aslında Bilimkurgu'nun babası sayılan Jules Verne'nin eserlerinin en sağlıklı ve eksiksiz tercümelerinin adı Bilimkurgu denilince artık ilk akla gelen yayınevi tarafından yapılması tabi ki bir sürpriz değil. Ama biz de bu kampanya vesilesi ile usta yazar Jules Verne'nin meziyetlerinden bir parça söz edelim istedik.

Dünya üzerinde "Yahudi düşmanlığı" yapmakla suçlandığı halde, yüzyıllarca namını yürütebilmiş ve eserleri dilden dile çevrilmiş ender bir yazardır Jules Verne. Vikipedia sitesi ünlü yazarı şu şekilde tanımlıyor:

Jules Gabriel Verne (Jül Vern) ,
Fransız bilim kurgu yazarı (8 Şubat 1828 - 24 Mart 1905).

Jules Verne, Fransa'nın Nantes şehrinde doğdu , yazmaya 1850 yılında başladı. İlk yazdığı eserler tiyatro oyunlarıydı. Balonla Beş Hafta adlı romanı ile büyük ün kazandı. Yazar birçok icatı önceden tahmin ettiği için "bilim falcısı" lakabı ile anılır. Denizaltı, uzay yolculuğu gibi onun zamanında olmayan birçok olayı öngördü. İnatçı Keraban adlı romanında Osmanlı İmparatorluğunu ve Türk insanını anlattı. Kitaplarında öngördüğü icatlara genelde onun kullandığı isimler verilmiştir. Jules Verne eserleri, dünyada başka dillere en çok çevrilmiş yazardır. Eserleri 148 dile çevrilmiştir. Jules Verne öldüğünde, ardında yayımlanmamış 6 roman bırakmıştı. Oğlu Michel Verne, yayımcının isteği üzerine, dönemin gereklerine uydurmak için bu kitaplarda çeşitli değişiklikler yaptı. Fakat yapılan hata anlaşılınca, yeniden Jules Verne'nin yazdığı orijinal metinlere dönüş yapıldı ve bu romanlardan Altın Yanardağı ve Wilhelm Storitz'in Esrarı (İthaki Yayınları, 2002) Fransa'da 1995 ve 1996 yıllarında basıldı. Daha sonra Macellanya (En Magellanie) TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları arasında 2002'de basıldı. Güzel Sarı Tuna ile Meteor Avı romanları da TÜBİTAK tarafından yayımlandı. Bu beş romandan önce de Jules Verne öldükten çok kısa süre basılmış bir kitabı daha bulunuyor: Dünyanın Ucundaki Fener (1905).
JULES VERNE'Yİ ARAŞTIRAN KURUMLAR
Şu anda dünya üzerinde Jules Verne ve eserleri üzerlerrine araştırma yapan 8 ayrı kurum var. FAQ Sık Sorulan Sorular sitesi için hazırlanan Ariel Pérez, Garmt de Vries ve Jean-Michel Margot imzalı cevaplara göre araştırma yapan kurumlar şunlar:

Société Jules Verne. 31 Temmuz 1935’te Paris’te Jean H. Guermonperez ve Cornelis Helling tarafından kuruldu. Daha fazla bilgi için:http://www.societejulesverne.com.
Musée Jules Verne (Nantes). Daha fazla bilgi için: http://www.nantes.fr/julesverne/.
Centre International Jules Verne (eski Centre de Documentation Jules Verne). 22 Kasım 1972’de Amiens’de Daniel Compére tarafından kuruldu. Daha fazla bilgi için: http://www.jules-verne.net.
North American Jules Verne Society. NAJVS, Jules Verne ve yapıtlarına olan ilgiyi yaygınlaştırmak, Jules Verne ve yapıtları üzerine ve/veya onlarla ilişkili bilgi ve malzeme alışverişi için bir forum sunmak, Jules Verne araştırmalarını teşvik etmek, Jules Verne ve Dernekle ilişkili konular üzerine bir bülten yayınlamak amacıyla oluşturulmuş kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Daha fazla bilgi için: http://www.najvs.org.
Jules Verne Genootschap, Hollanda. 25 Ekim 1997’de kurulmuştur. Amacı, Jules Verne ve yapıtları üzerine bilgileri ve bu konudaki yayınları toplamak, çoğaltmak ve dağıtmaktır. Yılda iki kez toplanan Dernek, De Verniaan adlı bir dergi çıkarmaktadır. Daha fazla bilgi için: http://www.jules-verne.nl.
Jules Verne Club, Pazin. Hırvatistan’ın Istria bölgesindeki Pazin kentinde 1997 Ekiminde etkinliğe başlamış, 9 Şubat 1998’de resmen kurulmuştur. Amacı Jules Verne’in yapıtlarını sevenleri biraraya getirmek; yapıtların okunmasını, çevrilmesini ve yayınlanmasını yaygınlaştırmak, Verne’in olağanüstü yapıtlarıyla yaşamının incelenmesini ve araştırılmasını teşvik etmektir. Daha fazla bilgi için: http://www.ice.hr/davors/jvclub.htm.
Jules Verne Club, Berlin. Serüveni, edebiyatı, sinemayı ve teknolojiyi sevenler için bir kulüptür. Geziler, toplantılar ve alışveriş günleri düzenler. Daha fazla bilgi için: http://www.jules-verne-club.de.
Polskie Towarzystwo Juliusza Verne’a (Polonya). Polonya Jules Verne Derneği, 2000 Martında, Jules Verne’in ölümünün 95. Yıldönümünde kurulmuştur. Verne’in yaşamı ve yapıtlarıyla ilgilenenleri biraraya getirmeyi amaçlar. Daha fazla bilgi için: http://www.ptjv.republika.pl.

Tabi ki Jules Verne'yi bu denli önemli kılan edebiyatının gücümden çok bilimsel sezileri. Bir bilim kahini olarak tanımlanan Jules Verne bakın eserlerinde hangi bilimsel icatları keşfetmişti: Jules Verne’in kitaplarında yaptığı ve sonraları öngörü olarak nitelenen en ünlü tanımlamalarından bazıları:

Denizaltı: Denizler Altında Yirmi Bin Fersah yazılmadan önce de denizaltı vardı. Verne’in romanındaki araçla aynı adı taşıyan Nautilus, İngiliz mucit Robert Fulton tarafından 18. yüzyılın sonunda Paris Directoire’ına sunulmuştu.
Balonla seyahat: Balonla ilk uzun mesafeli seyahat, Verne Balonla Beş Hafta’yı yazdıktan bir kaç yıl sonra gerçekleşti. Ama ondan önce de balonla yüzlerce kilometrelik seyahatler yapılmıştı.
Faks: Yirminci Yüzyılda Paris yazılmadan önce de faks vardı. Faks makinasının geliştirilmesini İskoçyalı bir mucit olan ve buluşu için kendisine 1843’te patent verilen Alexander Bain’e borçluyuz. Bain’in geliştirdiği özgün tasarım, hâlâ günümüzdeki faksimile (ya da faks) makinalarının temelini oluşturmaktadır.
Helikopter: Verne, Nadar tarafından kurulmuş olan havacılık kulübünün mühendis üyeleri Gabriel de la Landelle ve Gustave Ponton d’Amecourt’la Fatih Robur’ü yazmadan önce tanışmıştı. O sırada Ponton d’Amecourt, Robur’un Albatros’una çok benzeyen bir makinenin modelini çoktan yaratmış bulunuyordu.
Gezegenlerarası ve uzayda yolculuk: Hector Servadac’ta gezegenlerarası yolculuk yoktur, çünkü yolcular başka gezegenlere gitmezler. Üstelik, başkalarının yanısıra Cyrano Bergerac da kitaplarından birinde roketle yapılan bir uzay yolculuğunu anlatmıştır.
Elektrik motoru: Elektrik 18. yüzyılda keşfedilmiş ve edebî yapıtlarda geniş bir biçimde elekrikten söz edilmiştir. İlk elektrik motoru 1821 yılında Michael Faraday tarafından yapılmıştı.
969’da Ay’a ilk insanı indiren Apollo projesi: Verne, Dünyadan Aya ve Ayın Etrafında adlı romanlarında, içi kabin olarak kullanılan bir mermiyle Ay’ın çevresinde yapılan bir uçuşu anlatmıştı. Ama benzer öyküleri ondan önce anlatan pek çok kişi vardı. Örneğin Murtagh McDermott Aya Yolculuk’ta (1728), Achilles Eyraud Venüs’e Yolculuk’ta (1865) araç olarak roket kullanmışlardı.
Adolf Hitler’in yaşamı: Begümün 500 Milyonu’nda anlatılan Herr Schultze, Adolf Hitler’e olağanüstü bir benzerlik göstermektedir. Ama bunun ne kadarı Andre Laurie’nin hayalgücünün ürünüydü? Çünkü özgün metnin Laurie’ye ait olduğu, Verne’in bu metin üzerinde değişiklikler yaptığı biliniyor.

JULES VERNE EFSANELERİ
Tabi ki her kahraman gibi Jules Verne'nin meziyetleri de abartıldı ve efsane katmerlerek üstüne efsaler eklendi. Bu nedenle Jules Verne'nin eserlerinde adı bile geçmeyen pek çok buluş da onun öngörüsü oalrak yansıtıldı.
İşte Jules Verne’in öngördüğü sanılan ama gerçekte hiçbir kitabında söz etmediği şeylerin listesi:

Televizyon: Verne’in kitaplarında modern TV alıcılarını uzaktan yakından andıran hiçbir şey yoktur.
Otomobil: Tarih kayıtları ilk otomobili 1769 yılında Nicolas Cugnot’nun yaptığını belirtiyor. Verne otomobillerden hiç söz etmemiştir.
Atom bombası: Roch yıldırımı (fulgüratörü) çok güçlü bir patlayıcıydı ama atom bombasıyla en ufak bir ilgisi yoktu. Disney’in Denizler Altında Yirmi Bin Fersah filminden sonra, Verne’in atom bombasını öngördüğü yolunda yanlış bir inanç belirdi.
Bilgisayar: Jules Verne’in yapıtlarında bilgisayarları öngören hiçbir şey yoktur. Bilgisayar derken tüm kasalı ve kişisel bilgisayarların türediği çift bileşkenli Von Neumann makinesini kastediyoruz.
Sinema: Karpatlar Şatosu’nda La Stilla’nın görüntüsü hareketli değildir.
İnternet: Uskurlu Ada’da Verne, yüzen adayı ABD’nin Doğu Kıyısı’na bağlayan bir hattan söz etmişti. Ama bu sıradan bir telgraf hattıydı.