Kış Lastikleri

Konu: Kış Lastikleri

Kar lastikleri, yürümenin bile zor olduğu kar ve buzla kaplı zeminde araç kullanmayı kabus olmaktan çıkarıyor. Aracınız başarısı kullandığınız lastikle orantılıdır.

ABS, ESP, EBD gibi günümüz araç teknolojisinde kullanılan ve neredeyse standart hale gelen güvenlik paketlerinin başarısı kullanmış olduğunuz lastiklere bağlıdır. Yazlık lastikler kışın, aracınızda bu güvenlik paketleri olsa bile size problem yaratacaklardır. Yaz lastiklerinin size sorun yaşatması için yoğun karlı bir havaya bile gerek yok, dışarıdaki ısının + 7 C nin altına düşmesi ve zeminin ıslak olması kaza riskinizi yaz mevsimine göre 6 misli arttırmaya yetecektir.

Eğer aracınız da ABS, ESP, EBD gibi yüksek teknolojiler yok ise tehlike esnasında aracınıza hakim olmakta çok daha fazla zorlanabilirsiniz. Kullanmış olduğunuz lastikler hareket halinde iken, oluşan dinamik güçlerini yeterli oranda yol yüzeyine iletebilmelidir.

Kışın özel durumlar söz konusudur. Kar ve buz gibi ıslaklık ve soğuk hava da yol yüzeyindeki tutunmayı etkiler. Yaz lastikleri imalat yapıları nedeni ile + 7 C'nin altındaki sıcaklıklarda çabuk sertleşmeye başlar.

Kısaca, yazlık lastikler modern ve güçlü araçlarda yaz aylarında iyi performans göstermelerine rağmen, kış aylarında hiçbir zaman kış lastiklerinin yerini tutamazlar.

Bölgeler arasında farklılıklar olmakla birlikte ülkemizde Ekim ve Mart Ayları arasında hava sıcaklıklarının + 7 C altına düştüğü biliniyor. Sürüş Emniyeti konusunda hassas olan insanlar bu mevsim aralıklarında kış tipi lastikleri kullanıyorlar.

Kış lastiklerinin farkı, kış şartlarında yapılan fren testleri ile çok daha belirgin hale geldi. Yapılan testlerde yaz lastikleri ile donatılan bir otomobil 50 Km/h ile hızda ve kar üzerinde en erken 43 metrede durabilirken, kışlık lastikler ile donatılan aynı otomobil, aynı hızda kar üzerinde 35 metrede durabiliyor. Yapılan fren testleri sonucunda kış tipi lastiklerle donatılan otomobilin durduğu yer ile yazlık lastikle hareket eden otomobil arasında 8 metre (iki araç boyu) fark oluşması, bu tip zeminlerde kış lastiklerinin önemini gözler önüne sermeye yetiyor.

Gelişen teknoloji ile birlikte kış tipi lastikler eskiden olduğu gibi kalın dişli, yüksek sesli ve konforsuz değiller. Kış lastiklerinin modern versiyonları sessiz oluşları ile konforlu bir sürüş sağlıyor. Burada unutulmaması gereken nokta, kış tipi lastiklerin diş derinlikleri 4 mm'nin altına düştüğünde ya da üretim tarihinden itibaren 5 yıl geçmiş ise değiştirilmesinde fayda bulunuyor.

Bir araçta kullanılan kış lastiklerinin dördü de aynı ayarda ve kalitede olmalı. Eğer farklı akslarda farklı diş derinlikleri ve farklı yaşlarda lastikler varsa, farklı sürtünmeler oluşacağından dolayı aracınızın stabilizasyonu önemli ölçüde bozulabilir. Ayrıca kış lastiği alırken bulunduğunuz bölgenin hava şartları göz önünde bulundurularak uygun lastikler seçilmeli.

Bazı kış tipi lastikler sadece karda olağanüstü performans gösterirken bazıları ise hem karlı zeminlerde hem de ıslak yol yüzeylerinde üstün performans sergilerler. Lastik alımlarında genel düşünce tarzı orta hız tipi lastikler olmalıdır.(T-H gibi) Yüksek hız (V) lastiklerinin kardaki performansları biraz daha düşüktür. Bu lastiklerin kuru ve ıslak yollarda performansları ise oldukça iyidir.

Eğer, kış lastiği almayarak tutumlu davrandığınızı düşünüyorsanız, yanlış yerde ekonomik düşünüyorsunuz demektir. Çünkü bir takım (4 Adet) kış lastiği almak, en basit kazada oluşabilen eğilmiş bir çamurluğu tamir ettirmekten daha ucuzdur. Ayrıca insan hayatını düşünecek olursak ekonomiklikten bahsetmek mümkün değil. Kışın oluşan araç kazalarının yüzde 70'inde lastiklerin ve yol yüzeyindeki olumsuz şartların önemli ölçüde etkili olduğunu biliniyor. Kış lastikleri farklı hız limitlerine göre üretildiğinden, satın alırken ve aracınızda kullanırken bu hız limitlerine dikkat edilmesi gerekiyor.

Aracınızın kış mevsimini sorunsuz atlatabilmesi için aşağıda sistemleri kontrol edin;

1. Fren sistemi kontrolü.
2. Işık sistemi kontrolü.
3. Vantilatör kayışı kontrolü.
4. Akü kontrolü.
5. Marş Dinamosu Kontrolü.
6. Radyatör Antifriz Seviye kontrolü.
7. Cam Yıkama sistemi ve Antifrizi kontrolü.
8. İlk Hareket yardımcıları Kontrolü (Takoz, Çeki halatı, Zincir ve Kış Lastikleri.)
9. Kar Küreği, Buz kazıyıcı, Buğu çözücü spreyler, yedek Ampul, Eldiven, Fener ve Sizi sıcak tutacak yedek giysiler acil durumlardan kurtulmanızı kolaylaştıracaktır

Her ne kadar aracınız kışa hazır olsa da sürüş stiliniz de kış şartlarına uygun olmalıdır. Örneğin, önsezili araç kullanımı, yeterli takip mesafesi, düşük hızlar, yumuşak direksiyon hareketleri gibi. Tüm teknik desteklerle beraber en önemlisi hissederek araç kullanmaktır. Eğer herhangi bir sebepten dolayı aracınızın stabilizasyonu bozulursa hemen debriyaj pedalına basınız. Yumuşak direksiyon hareketleri ile aracınızı toparlayın daha sonra fren pedalına basarak aracınızı yavaşlatın.

Teknolojisi gelişmiş araçlarda (ABS, ESP gibi) tehlike anında mutlaka fren ve debriyaj pedalına aynı anda basınız. Böylece aracınızı hem yavaşlatabilir hem de direksiyon hâkimiyeti ile istediğiniz yöne gidebilirsiniz ve aynı zamanda da aracınızın stabilizasyonunu korumuş olursunuz.

Cankat Hurmoğlu
International Road Safety Expert

Konu: Kış Lastikleri

SORU: BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Kış lastiği ile ilgili RMA ve ASTM şartlarını sağlayan lastikler aşağıdaki sembolü kullanabilirler.
“Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir” diyebiliriz.

SORU: KIŞ LASTİĞİNİN YAZ LASTİĞİNDEN FARKI NEDİR?

Bunun nedeni sadece Kış Lastiklerinin özel profillerinin olması
değildir.Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda
sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise
üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C’ın altındaki
soğuk hava şartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır.

SORU: KAR LASTİĞİ NEDİR?

Kar Lastiği diye adlandırılan lastik fren özelliğinin yanında çekiş özelliği
de artırılmış Kış Lastiği ’dir. RMA (Rubber Manufacturers Association)’un
tanımlamasına ve ASTM ’nin test metoduna göre kış şartlarını temsil eden
kaygan bir yolda yapılan çekiş kuvveti testinde “referans lastiğin” çekiş
kuvvetinden en az %10 daha fazla çekiş kuvveti sağlayan lastikler Kış
Lastiği sembolünün yanında M+S veya M S veya M/S işaretleri
taşıyabilmektedirler. Aşağıdaki sembolleri birarada taşıyan lastiklere
“ M+S Kış Lastiği “ veya “Kar Lastiği” diyebiliriz:M+S

SORU: M+S LASTİKLERİ KIŞ LASTİĞİ SAYILIR MI ?

“Dört Mevsim Lastiği “ M+S ‘in ancak Kış Lastiği sembolünü taşıyorsa Kış
Lastiği olarak değerlendirilebileceği, öte yandan M+S lastiklerinin yazın iyi bir
Yaz Lastiği, kışın da iyi bir Kış Lastiği görevini göremeyeceği mutlaka
bilinmelidir.

SORU: KAR YAĞMIYORSA KAR LASTİĞİNE NEDEN İHTİYAÇ OLSUN?
KAR YAĞINCA YAZ LASTİKLERİNE ZİNCİR TAKARIM YANLIŞ MI?

RİSK YÖNETİMİ AÇISINDAN YANLIŞ !
Kış Lastiği Risk Yönetimi , Kar Zinciri Kriz Yönetimi dir.
Ne kadar çok Risk Yönetimi , o kadar az Kriz Yönetimi.
Kış Lastiği , kışın kar yağsın yağmasın düşük sıcaklıklarda aracın
yola tutunmasını artırmakta , aşırı buzlanma olmadığı sürece
aracın kar üzerinde gitmesine ve durmasına olanak vermektedir.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Viyadük üstünde buzlanma
veya siyah buz vs) ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış
Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz Lastiği ise aynı şartlarda ve özellikle ani zemin değişikliklerinde aracı
yolda tutamamaktadır. Kış Lastiğine göre çok daha erken ve sık kar zinciri
takma ihtiyacı duymakta ,zincir takıldığında yavaş gitmek ve kuru zeminde
ise çıkarılmak zorundadır.

SORU:KIŞ LASTİĞİNİN SADECE ÇEKİŞİN OLDUĞU TEKERLEKLERE
TAKILMASI YETERLİ MİDİR ?

HAYIR !
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır , çünkü aracın en kısa mesafede
durması gitmesinden daha önemlidir. İyi bir fren performansı ve kararlılık
için 4 tekerlekte de Kış Lastiği şarttır.

SORU: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA “KIŞ LASTİĞİ ”TANIMI
VAR MIDIR?

HAYIR !
Karayolları Trafik Kanunu’nda “Kış Lastiği” yer almamaktadır, ancak
30.maddede yeralan ;
“Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun
durumda bulundurulması zorunludur”
cümlesi ilgili Yönetmelikte yeterli bilgi olmadığı için Trafik Polisi ve Trafik
Jandarmasına;
“kışın bazı kaygan yollarda kış lastiği yeterlidir,zincir istenmeyebilir ”
şeklinde yorum yapma sorumluluğu yüklemektedir.

SORU:KIŞ LASTİĞİNİ ÖNCELİKLE HANGİ RESMİ VEYA ÖZEL ARAÇLAR
TAKMALIDIR?

Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiği yerlerde Ambulans ,İtfaiye, Belediye
araçları, Polis ,Jandarma, Okul servisi, Taksi gibi görev araçlarına ve tabii
ki Şehiriçi- ve Şehirlerarası Yolcu otobüslerine kar yağmadan , yollar buz
tutmadan , henüz kışın başında iken Kış Lastiği takılmalıdır.

SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI BİR ARACA ZİNCİR TAKILIR MI?
TAKILIRSA HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR?

TAKILABİLİR!
1) Trafik yetkililerinin talebi durumunda,
2) Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda özellikle
yokuş aşağı inişlerde aşağıdaki deneme yapıldığında sonuç
olumsuzsa;
- aracın hızı ve vitesi o şekilde seçilmelidir ki, gaz pedalı
bırakıldığında araç blokajsız yavaşlamalı, gaza basıldığında
patinajsız hızlanmalıdır.
3) Aracın hızının düşürülmesine karşın aşağıdaki durumlar devam
ediyorsa;
- Fren sırasında ABS’nin ,
- gaza basıldığında ASR’nin ve
- dönemeçlerde ESP’in kendiliğinden
çok sık devreye girmesi
sınır değerlere de çok sık ulaşıldığı anlamına gelir.
Tehlikeli durum oluşmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere kar
zinciri takılmalıdır.

SORU: ABS / ASR / ESP OLAN ARAÇLAR KIŞ LASTİĞİ TAKMALI MIDIR?

EVET !
ABS/ASR fren ve çekiş güvenliğini arttıran teknik bir üstünlüktür,
ancak ABS/ASR fizik kurallarını değiştiremez. Yani tekerlekle yol
arasındaki sürtünme katsayısını değiştiremez, kötü lastiklerle buzda
fren mesafesini kısaltamaz.
ESP de hareket sırasında sürücünün hareket çizgisinden çıkma eğilimi
gösteren aracın frenlerini kullanarak tekrar çizgisine girmesini sağlayan
kararlılığı artıran bir sistemdir. Bu sistemin başarısı için lastiklerin yola
tutunmasının iyi olması şarttır. Kışın bu araçlar da Kış Lastiği kullanmalıdır.

SORU:4X4 ARAÇLARIN KIŞ LASTİĞİ TAKMASINA GEREK VAR MIDIR?

EVET!
Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli (4x4) bir araç rahatlıkla
kalkış yapabilmekte ve kısa sürede yüksek hızlara çıkabilmektedir, fakat
fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani ;
“gittiği gibi duramamaktadır”.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar
eşittir. Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle
4x4) araç sahiplerine (Kış Lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz
bundan vazgeçmeleri , kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini
tehlikeye sokmamalarıdır.

SORU:NEDEN DÖRT TEKERDEN ÇEKİŞLİ VE ELEKTRONİK GÜVENLİK
DONANIMLARINA SAHİP ARAÇLARIN İKİ TEKERDEN ÇEKİŞLİ ARAÇLARA GÖRE
DAHA ÇOK KIŞ LASTİĞİ GEREKSİNİMİ VARDIR?

Çünkü dört tekerden çekişli ve elektronik güvenlik donanımlarına sahip
araçlar, iki tekerden çekişli araçlara göre çok daha çabuk hızlanabilmekteler ,
daha yüksek hızlara ve fiziksel sınırlara ulaşabilmekteler, ancak fren sırasında
tüm araçlar eşit durumda oldukları için “gittikleri gibi duramamakta” dırlar.

SORU: YAZ LASTİĞİ TAKILI 4X4 ABS/ASR VE ESP’Lİ BİR ARAÇ ,
KIŞ LASTİĞİ TAKILI ÖNDEN ÇEKİŞLİ VE ABS’Lİ BAŞKA BİR ARAÇ KARLI
BİR YOLDA KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HANGİ ARAÇ DAHA GÜVENLİDİR?

FREN AÇISINDAN KIŞ LASTİKLİ ÖNDEN ÇEKİŞLİ ARAÇ ! Kış Lastikleriyle donatılmış
önden çekişli bir aracın Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli 4x4 bir
araca göre daha güvenli olduğunu herhalde pek azımız biliyordur.
Bunun çok basit bir nedeni vardır : Fren sırasında bütün araçlar dört
tekerden fren yaptıkları için eşittirler.
Yaz lastikleriyle donatılmış 4x4 bir araç “gittiği gibi duramamaktadır” yani
fren sırasında fren mesafesi aşırı uzamaktadır. Öte yandan Kış
lastikleriyle donatılmış tek dingilden çekişli bir araç “gittiğinden daha iyi”
durabilmektedir.

SORU: TÜRKİYE’DE YAZ - KIŞ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI MI?

4 Mart 2005’de FRENTEKNİK Test Laboratuvarı ve OLTAŞ / CONTINENTAL
tarafından ABS test pisti üzerinde (k=0.2 kara yakın sürtünme katsayısı)
80 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
kış lastikleri ile 65 m yaz lastikleri ile 80 m ölçülmüştür.

SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKARKEN YAZ LASTİĞİNDEN FARKLI
(ÖLÇÜ, HIZ VE YÜK SINIFI ) BİR LASTİK TAKILABİLİR Mİ?

Araç üreticisinin önerdiği ve standart yaz lastiğinin özelliklerine sahip Kış
Lastiği takılmalıdır. Ancak üretici tarafından tavsiye verilmemişse ;
- çapı aynı ancak genişliği daha az olan kış lastikleri kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız sınırı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa , Kış Lastiğinin bu
düşük hız sınırından dolayı sürücü kilometre göstergesine yapıştırılacak bir
çıkartma ile uyarılmalıdır.

SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN SAKLANMA ÖMRÜ NE KADARDIR ?

Beş yıldır. Bu süreyi geçen kış lastikleri işlevsel açıdan zayıflamaktadır.

KAYNAK : Alpay Lök ( Mak.Y.Müh.)

Konu: Kış Lastikleri

Halk arasında karşılaşılan bazı olaylarla ilgili olarak, kafalarda birkaç soru işreti de ben oluşturayım ?

4 mevsim olarak nitelendirilen bir lastik var mıdır ? :rolleyes: Lastikçilere gittiğimizde bu şekilde satılan lastikler ne derece gerçeği yansıtmaktadır, araç ve içerisindekiler için ne kadar güvenlidir ? ( kaldı ki buradaki yazılarda zaten bunun mümkün olmadığı belirtilmiş )

Bazı sensörlü araçlarda sensörlerin zarar görmemesi, hassasiyetin kaybolmaması için kesinlikle zincir takılmaması gerektiği bunun yerine vakumlu lastik kullanılması gerektiği, yetkili servisler tarafından belirtilmektedir ? Peki lastiğe ne kadar güvenilebilir ve ne tür lastikler seçilmelidir ? ( yine buradaki yazılarda biraz bilgi verilmiş )