Tweet
BAZILARI zanneder ki, haber dediğin "5N 1K"dır...
Yıllarca gazetelerin "mutfağı"nda çalışmış biri olarak, iddiayla söyleyebilirim ki, haber "yemek"tir... Ettir, sebzedir, undur, yağdır; bazen baharatlı, bazen ekşi, bazen tatlıdır. Kiminin hazmı kolay olur, kimi mideye oturur.
*
O nedenle, Ankara Ticaret Odası’nın çıkardığı "lezzet haritası"nı okurken, adeta parmaklarımı yedim. Eğer siz de benim gibi "boğaz"a düşkünseniz, buyrun sofraya, afiyet olsun...
*
2 bin 205 çeşit yöresel yemek varmış memleketimde... En zengini Gaziantep. Sonra Elazığ.
Bölgelere baktım...
Kendi payıma, utandım.
Ege mutfağıyla büyüdüm, her yerde koltuklarım kabara kabara anlatırım.
Halbuki "en az çeşidi" olan bölgemizmiş Ege... "En çok çeşit" sıralaması ise şöyle: İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Karadeniz, Akdeniz, Marmara ve Ege.
*
Paylaşılamayanlar var...
Mesela, "çiğköfte."
Urfa, Adıyaman, Batman, Mardin ve Osmaniye "benim" diyor.
"Künefe"ye ise hem Hatay, hem Elazığ sahip çıkıyor.
"Keşkek" için resmen kavga varmış, haberimiz yokmuş... Afyon, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bilecik, Bitlis, Bursa, Çankırı, Çorum, Denizli, Elazığ, Mardin, Muğla, Ordu, Samsun ve Tunceli, aynı anda bağırıyor, "öbürleri hikáye, en iyisi bende".
"Höşmerim" desen... Aksaray, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bolu, Manisa ve Uşak "ortak"...
*
2 bin 205 çeşidi buraya sığdırabilmem imkánsız... "İlginç" olanlarını seçiyorum. Çünkü, öyle acayip, öyle matrak, öyle sevimli isimler var ki, anlaşılan, bu iş sadece "gastronomi"nin değil, Türk Dil Kurumu’nun da görev alanına giriyor.
*
Adana: Süllüm. Adıyaman: Basalla. Afyon: Sakala çarpan çorba, sırtsırta, ağzı açık, cücü. Ağrı: Gösteberg. Amasya: Unutma beni, eli böğründe. Ankara: Sıçgıç, pıtpıt pilavı, entekke böreği, tamtak tiridi, öllüğün körü. Antalya: Bergamut reçeli. Artvin: Zurbiyet, püşürük çorbası. Aydın: Pelvize. Balıkesir: Mafiş tatlısı. Bilecik: Samsı. Bingöl: Sirın. Bitlis: Büryan, şekalok. Bolu: Çantıklı pide, kedibatmaz, kaldırık dolması, kaşıksapı. Burdur: Testi kebabı. Bursa: Kaşarlı pırasa, dilber dudağı (ki, bayılırım), kaymaçina. Çanakkale: Erik macunu. Çankırı: Mıkla. Çorum: Cızlak, borhani. Denizli: Çaput aşı, gındıra çorbası. Diyarbakır: Cartlak kebabı, patlıcan meftunesi. Edirne: Mamzama, hardaliye. Elazığ: Lobik çorbası, kındık köfte, işkene, pirpirim boranı, tavşan üflemesi. Erzincan: Tulum peyniri. Erzurum: Cağ kebabı. Eskişehir: Çiğ börek. Gaziantep: Mahhıtalı köfte, süzük yapması, maş çorbası, ekşili daraklık tavası, kakırdak böreği, yarpuz piyazı, at elması turşusu. Giresun: Hamsili mısır ekmeği, dıble. Gümüşhane: Köme, kanzılı börek. Hakkári: Gulul çorbası. Hatay: Kaytaz böreği, semirsek. Isparta: Kuyruğu sulu, derdimi alan. İçel: Tantuni. İstanbul: Uykuluk. İzmir: Kumru, papaz yahnisi. Kars: Tandırda kaz çekmesi. Kastamonu: Köle hamuru, cırık tatlısı, delioğlan sarığı. Kayseri: Mantı, pastırma. Kırklareli: Sulu kaçamak. Kırşehir: Keykef. Kocaeli: Pişmaniye, otur Fatma tatlısı. Konya: Etli ekmek. Kütahya: Namaz dolması, tekke çorbası, çene çarpan çorbası, tosunum. Malatya: Taş küllüğü, gurut çorbası, kurşungeçirmez köftesi. Manisa: Mesir macunu. Kahramanmaraş: Dövme dondurma, tarhana, pıtpıt lapası. Mardin: Semberuk, irok. Muğla: Galli patlıcan, ebegümeci kavurması, dülek reçeli. Muş: Çorti. Nevşehir: Dıvıl, sızgıt. Niğde: Mangir çorbası, papara, cılbır. Ordu: Melocan kavurması, sakarca mıhlaması. Rize: Hamsi çiğirtası, enişte lokumu. Sakarya: Pekmez. Samsun: Kocakarı gerdanı. Siirt: Zivzik narı, perde pilavı. Sinop: Nokul, mamalika. Sivas: Pezik turşusu. Tekirdağ: Köfte. Tokat: Bacaklı çorba. Trabzon: Vakfıkebir ekmeği. Tunceli: Zerefet. Şanlıurfa: İsot, şıllık tatlısı. Uşak: Alacatene haşhaş sürtmesi. Van: Otlu peynir. Yozgat: Testi kebabı. Zonguldak: Beyaz baklava. Aksaray: Höşmerim. Bayburt: Lor dolması. Karaman: Kayısı musakka, paraköfte. Kırıkkale: Sarığı burma. Batman: Bumbar. Şırnak: Hekeheşandi. Bartın: Pumpum çorbası, yumurtalı isbut. Ardahan: Pişi. Iğdır: Patlıcan reçeli. Yalova: Luhu şirkey çirbuli, lalanga, papa. Karabük: Çingene baklavası. Kilis: Şıhıl mahze, kübbülmüşviyye, mazlum, sucuk hapısası, cennet çamuru. Osmaniye: Tirşik, çiçcire. Düzce: Çerkez tavuğu.
Yılmaz ÖZDİL
Yıllarca gazetelerin "mutfağı"nda çalışmış biri olarak, iddiayla söyleyebilirim ki, haber "yemek"tir... Ettir, sebzedir, undur, yağdır; bazen baharatlı, bazen ekşi, bazen tatlıdır. Kiminin hazmı kolay olur, kimi mideye oturur.
*
O nedenle, Ankara Ticaret Odası’nın çıkardığı "lezzet haritası"nı okurken, adeta parmaklarımı yedim. Eğer siz de benim gibi "boğaz"a düşkünseniz, buyrun sofraya, afiyet olsun...
*
2 bin 205 çeşit yöresel yemek varmış memleketimde... En zengini Gaziantep. Sonra Elazığ.
Bölgelere baktım...
Kendi payıma, utandım.
Ege mutfağıyla büyüdüm, her yerde koltuklarım kabara kabara anlatırım.
Halbuki "en az çeşidi" olan bölgemizmiş Ege... "En çok çeşit" sıralaması ise şöyle: İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Karadeniz, Akdeniz, Marmara ve Ege.
*
Paylaşılamayanlar var...
Mesela, "çiğköfte."
Urfa, Adıyaman, Batman, Mardin ve Osmaniye "benim" diyor.
"Künefe"ye ise hem Hatay, hem Elazığ sahip çıkıyor.
"Keşkek" için resmen kavga varmış, haberimiz yokmuş... Afyon, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bilecik, Bitlis, Bursa, Çankırı, Çorum, Denizli, Elazığ, Mardin, Muğla, Ordu, Samsun ve Tunceli, aynı anda bağırıyor, "öbürleri hikáye, en iyisi bende".
"Höşmerim" desen... Aksaray, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bolu, Manisa ve Uşak "ortak"...
*
2 bin 205 çeşidi buraya sığdırabilmem imkánsız... "İlginç" olanlarını seçiyorum. Çünkü, öyle acayip, öyle matrak, öyle sevimli isimler var ki, anlaşılan, bu iş sadece "gastronomi"nin değil, Türk Dil Kurumu’nun da görev alanına giriyor.
*
Adana: Süllüm. Adıyaman: Basalla. Afyon: Sakala çarpan çorba, sırtsırta, ağzı açık, cücü. Ağrı: Gösteberg. Amasya: Unutma beni, eli böğründe. Ankara: Sıçgıç, pıtpıt pilavı, entekke böreği, tamtak tiridi, öllüğün körü. Antalya: Bergamut reçeli. Artvin: Zurbiyet, püşürük çorbası. Aydın: Pelvize. Balıkesir: Mafiş tatlısı. Bilecik: Samsı. Bingöl: Sirın. Bitlis: Büryan, şekalok. Bolu: Çantıklı pide, kedibatmaz, kaldırık dolması, kaşıksapı. Burdur: Testi kebabı. Bursa: Kaşarlı pırasa, dilber dudağı (ki, bayılırım), kaymaçina. Çanakkale: Erik macunu. Çankırı: Mıkla. Çorum: Cızlak, borhani. Denizli: Çaput aşı, gındıra çorbası. Diyarbakır: Cartlak kebabı, patlıcan meftunesi. Edirne: Mamzama, hardaliye. Elazığ: Lobik çorbası, kındık köfte, işkene, pirpirim boranı, tavşan üflemesi. Erzincan: Tulum peyniri. Erzurum: Cağ kebabı. Eskişehir: Çiğ börek. Gaziantep: Mahhıtalı köfte, süzük yapması, maş çorbası, ekşili daraklık tavası, kakırdak böreği, yarpuz piyazı, at elması turşusu. Giresun: Hamsili mısır ekmeği, dıble. Gümüşhane: Köme, kanzılı börek. Hakkári: Gulul çorbası. Hatay: Kaytaz böreği, semirsek. Isparta: Kuyruğu sulu, derdimi alan. İçel: Tantuni. İstanbul: Uykuluk. İzmir: Kumru, papaz yahnisi. Kars: Tandırda kaz çekmesi. Kastamonu: Köle hamuru, cırık tatlısı, delioğlan sarığı. Kayseri: Mantı, pastırma. Kırklareli: Sulu kaçamak. Kırşehir: Keykef. Kocaeli: Pişmaniye, otur Fatma tatlısı. Konya: Etli ekmek. Kütahya: Namaz dolması, tekke çorbası, çene çarpan çorbası, tosunum. Malatya: Taş küllüğü, gurut çorbası, kurşungeçirmez köftesi. Manisa: Mesir macunu. Kahramanmaraş: Dövme dondurma, tarhana, pıtpıt lapası. Mardin: Semberuk, irok. Muğla: Galli patlıcan, ebegümeci kavurması, dülek reçeli. Muş: Çorti. Nevşehir: Dıvıl, sızgıt. Niğde: Mangir çorbası, papara, cılbır. Ordu: Melocan kavurması, sakarca mıhlaması. Rize: Hamsi çiğirtası, enişte lokumu. Sakarya: Pekmez. Samsun: Kocakarı gerdanı. Siirt: Zivzik narı, perde pilavı. Sinop: Nokul, mamalika. Sivas: Pezik turşusu. Tekirdağ: Köfte. Tokat: Bacaklı çorba. Trabzon: Vakfıkebir ekmeği. Tunceli: Zerefet. Şanlıurfa: İsot, şıllık tatlısı. Uşak: Alacatene haşhaş sürtmesi. Van: Otlu peynir. Yozgat: Testi kebabı. Zonguldak: Beyaz baklava. Aksaray: Höşmerim. Bayburt: Lor dolması. Karaman: Kayısı musakka, paraköfte. Kırıkkale: Sarığı burma. Batman: Bumbar. Şırnak: Hekeheşandi. Bartın: Pumpum çorbası, yumurtalı isbut. Ardahan: Pişi. Iğdır: Patlıcan reçeli. Yalova: Luhu şirkey çirbuli, lalanga, papa. Karabük: Çingene baklavası. Kilis: Şıhıl mahze, kübbülmüşviyye, mazlum, sucuk hapısası, cennet çamuru. Osmaniye: Tirşik, çiçcire. Düzce: Çerkez tavuğu.
Yılmaz ÖZDİL
Yorum