Erken emekli düşük maaş alacak !..

İsa Yazar'ın haberi

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri devam eden Sosyal Güvenlik Reformu'nun kabul edilen 16 maddesine göre aylık bağlama oranı, her yıl için yüzde 2'ye düşürüldü. Şu an geçerli mevzuata göre ortalama aylık bağlama oranı ise yüzde 2,7. Bu durum emekli maaşlarının düşmesine sebep olacak. Şu an emekli olan biri en düşük 580 YTL civarında maaş alıyor. Aynı kişi sisteme yeni girmiş olsa emekli olduğunda 450-500 Yeni Lira maaş alacak. Ancak sigortalılar sistemde daha uzun kalarak bu kaybı telafi edebilecek. Erken emekli olanlar düşük maaş alacak. Ancak reformun yürürlüğe girmesi, sistemde olanların maaşlarının hemen düşeceği anlamını taşımıyor. Şu anki kişilerin maaşları, her iki sisteme göre hesaplanacak. Mevcut sistemde kaç yıl kalmışsa ve yeni sistemde ne kadar yıl kalacaksa bu iki verinin ortalaması alınarak maaş hesaplaması yapılacak.

Düzenlemeyle emekli maaşlarına alt ve üst limit sınırlaması da getiriliyor. Buna göre her yıl yüzde 2 olarak hesaplanan maaş bağlama oranı yüzde 90'ı geçemeyecek. Yani sistemde 45 yıldan fazla kalanlar, 45 yıl kalanlardan yüksek maaş alamayacak. Emekli maaşları asgari ücretin üçte birinden az olamayacak.

Emekli maaşı bağlama sisteminde kullanılan güncelleme katsayısı ise her yılın aralık ayında açıklanan TÜFE ile o yılın gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) gelişme hızının yüzde 30'unun toplamına bir tamsayının ilave edilmesiyle bulunacak. Daha önce GSYİH gelişme hızının yüzde 25'inin alınması kararlaştırılmıştı. Yeni düzenlemeyle isteğe bağlı sigortalı olmak da kolaylaştırıldı. Halen isteğe bağlı sigortalı olabilmek için 1.080 gün prim ödemiş olma şartı aranıyor. Sosyal Güvenlik Reformu'nda yapılan değişiklikle 1.080 gün şartı kaldırılarak isteyen herkese isteğe bağlı sigortalı olabilme hakkı verildi. İsteğe bağlı sigorta sisteminde serbest çalışan kişiler, primlerini kendileri ödemek şartıyla sigortalı olabiliyor. Ayrıca çalışırken işsiz kalanların emeklilik primlerinin Türkiye İş Kurumu tarafından ödenmesini öngören madde de kabul edildi.

Komisyondan geçen bir diğer önemli değişiklik ise gurbetçileri ilgilendiriyor. Buna göre Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde işverenler tarafından çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, sosyal güvenlik kapsamında olacak. Bu kişiler genel sağlık sigortasından da yararlanabilecek. İstedikleri takdirde isteğe bağlı sigortalı olabilecekler. Malullük aylığı bağlanabilmesi de yeniden düzenlendi. Maaş bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve 1.800 gün prim ödeme şartı aranacak. Ancak, başka birinin bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılarda 10 yıl şartı aranmayacak. Bu kişilerin emekli olabilmesi için 1.800 gün prim ödemiş olmaları yeterli sayılacak.

Komisyondaki görüşmelerde emzirme ve cenaze yardımlarının da artırılmasına karar verildi. Yeni düzenlemeyle birlikte Bağ-Kurlular da emzirme yardımı alacak. Halen yalnızca SSK'da 50 YTL olarak uygulanan emzirme yardımı tüm sigortalılar için 203 Yeni Lira olacak. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkililerinin verdiği bilgiye göre, yalnız bu düzenleme 2008 yılında kurumun kasasından 77 milyon Yeni Türk Lirası ek para çıkmasına yol açacak. Aynı şekilde cenaze yardımı da bütün sigortalılar için 608 Yeni Lira olarak uygulanacak. Bu uygulamanın getireceği ek yük ise 42 milyon YTL. Emzirme ve cenaze yardımındaki toplam artış, SGK'ya 119 milyon Yeni Türk Lirası maliyet getirecek. Plan Bütçe Komisyonu görüşmeleri sırasında çeyiz yardımı maddesi görüşülürken ilginç bir olay yaşandı. DSP İzmir Milletvekili Harun Öztürk, erkek çocukların da çeyiz yardımı olarak bilinen evlenme ödeneği alabilmeleri için bir önerge verdi. Komisyon salonundaki AK Parti milletvekillerinin yerlerinde olmamaları nedeniyle önerge kabul edildi. Kabul edilen önergeyle sigortalının maaş alan eşi ve kız çocuklarının yanı sıra erkek çocuklarına da evlenme yardımı yapılması sağlandı. Ancak daha sonra AK Parti milletvekillerinin verdiği bir başka önergeyle bu düzenleme tasarıdan çıkartıldı.


Köy muhtarlarına tarım sigortası

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri devam eden Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan değişiklikle köy muhtarları tarım sigortası kapsamına alındı. Böylece köy muhtarlarının düşük prim ödeyerek sigortalılıklarını sürdürmelerine imkân tanındı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, köylerde 17 bin muhtarın görev yaptığını belirterek, bunlardan 13 bininin prim borcu bulunduğunu; ancak primlerin tahsili konusunda herhangi bir haciz uygulamasının söz konusu olmadığını bildirdi. Köy muhtarlarının 297 YTL maaş aldıklarını belirten Çelik, tasarıda yapılan değişiklikle 101 Yeni Lira prim ödeyerek tarım sigortasından faydalanabileceklerini söyledi.

İşten kendi isteğiyle ayrılana tazminat hakkı

Hükümet, gelecek aylarda çok tartışılacak bir adım atmaya hazırlanıyor. Buna göre çalışanın kıdem tazminatı, kurulacak olan Kıdem Tazminatı Fonu'ndan ödenecek. Kıdem tazminatı kazanma şartları korunurken çalışana yeni bir hak daha veriliyor. Buna göre adına 10 yıl prim ödenen kişiler, kendi istekleriyle ayrılsalar bile her yıl için 1 maaş tutarında kıdem tazminatı alabilecek. Çalışanlar işten çıkarılma veya vefat durumunda ne kadar çalışmışsa o oranda kıdem tazminatına hak kazanacak. Halen geçerli olan sistemde ise tazminat yalnızca işten çıkarılma durumunda ödeniyor. Kıdem Tazminatı Fonu'na işverenler her çalışan için ayda yüzde 3 oranında prim yatıracak.
(Zaman)