Tweet
DIGITURK FİYAT DÜZENLEMESİNE EKONOMİK BAKIŞ
Bilindiği üzere digiturk yakın zamanda bir fiyat düzenlemesine giderek fiyat düşürdü. bunda, sektöre d-smart' ın girmesinin payının da oldukça büyük olduğunu düşünüyorum.
fiyat indirimi, tüketiciler açısından olumlu bir gelişmedir. tüketiciler daha az ödeyerek daha fazla fayda sağlayacaklardır. başka bir açıdan bakıldığında da sektördeki illegal faaliyetler, fiyat indirimiyle minimuma inebilecektir. illegal faaliyetler bir bakıma kayıt altına alınabilecek, böylelikle buradan devlet de digiturk gibi gelir elde edebilecektir. kısaca makro ekonomik açıdan bakıldığında olumlu bir gelişmedir.
ancak bu fiyat indiriminin kısa dönemde geçerli olacağını, uzun dönemde ise fiyatların yine yükselme eğiliminde olacağını düşünmekteyim. bu doğrultuda işin içine iktisadi analizleri de katan detaylı bir açıklama yapacağım.
bilindiği üzere dijital yayınlar sektörü, d-smart' tan önce monopol piyasasıydı. d-smart' ın girişi ile birlikte piyasa oligapol' e dönmüştür. monopol piyasalarında firmalar uzun dönemde fiyatı arttırarak, üretim miktarını kısarlar ve böylece monopol karı(normal kar' ın üzerinde bir kar) elde ederler. sektöre yeni firmaların girmesiyle birlikte, monopolcü firma fiyat düşürmeye başlar. çünkü yüksek sermaye yatırımı ve batık maliyetleri vardır. yeni gelen firmayı risk olarak görüp, piyasada tutunmasını engellemek ister. yeni giren firma da ilk başta yüksek sermaye yatırımı yapmak zorundadır. ancak monopolcü firmanın fiyatları düşürmesiyle birlikte rekabet etmekte zorlanır. çünkü o fiyat düzeyinde yüksek sermaye yatırımını gerçekleştiremez.
öte yandan bu sektörde başlangıç yatırımı yapıldıktan sonra ilave kullanıcıların(abonelerin) sektöre girmesinin maliyeti çok düşüktür hatta yoktur. tersine yeni aboneler sisteme girdikçe birim maliyeti düşecek ve karlılık artacaktır. yani ölçeğe göre artan getirinin söz konusu olduğu bir ölçek ekonomisidir.
yukarıdaki grafiğe göre analizi biraz daha genişletirsek: DD talep eğrisi=ortalama hasıla(AR), MR: marjinal hasıla eğrisi LMC: Uzun dönem marjinal maliyet eğrisi LAC: uzun dönem ortalama maliyet eğrisi olarak ifade edilmiştir.
bu durumda AR ve MR eğrileri birbirinden farklılaşarak araları açılmıştır. bunun nedeni, monopolcü firmanın daha çok satmak istediğinde fiyatı düşürmek zorunda olmasıdır.
monopolün kar maksimizasyonu (MR=MC) A noktasında gerçekleşecektir. A noktasındaki üretim miktarı Qm iken, üretim fiyatı(ortalama hasıla eğrisinde Qm düzeyindeki fiyat) Pm olacaktır. ancak bu durumda eksik üretim, dolayısıyla da yüksek fiyat söz kunusudur. çünkü iktisadi etkinlik kuralı P=MC' dir(Fiyat=marjinal maliyet). bu nokta ise Q1 üretim düzeyindeki E1 noktasıdır. ancak monopolcü firma bu düzeyde kalamaz. çünkü Q1 üretim düzeyi uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin altındadır. bu noktada kalırsa zarar edecektir.
ekonomik etkinsizliği en aza indirmek için bir başka çözüm noktası da AR=AC(Ortalama hasıla=ortalama maliyet, P=AC)' dir. bu nokta ise Q üretim düzeyinde olan G noktasıdır. G noktasında firma normal kar elde edebilir.
digiturk' un fiyat düzenlemesinden önce üretim yaptığı düzey E noktasıydı. bu noktada taralı alan kadar monopol karı vardır(normal karın üstünde). d-smart' ın sektöre girmesiyle yapılan fiyat düzenlemesiyle digiturk üretim düzeyini e noktasından G ve E1 noktalarına doğru kaydırmıştır. yani fiyatı düşürüp, üretimi(abone sayısını) arttırma yoluna gitmiştir.
bu noktadan sonra eğer d-smart rekabete devam edip piyasada tutunabilirse, fiyatlar bu düzeyde devam edebilecektir. ancak d-smart piyasadan silinirse(geçmişte freetv' de olduğu gibi) digiturk karşısında bir risk görmeyeceği için üretimini tekrar E noktasına kaydırma eğilimine girecektir. ayrıca d-smart piyasada tutunsa bile, şu an iletişim sektöründe olduğu gibi digiturk ile aynı fiyat politikasını izleyebilir, böylelikle o da fiyatlarını yükseltebilir.
fiyat indirimi, tüketiciler açısından olumlu bir gelişmedir. tüketiciler daha az ödeyerek daha fazla fayda sağlayacaklardır. başka bir açıdan bakıldığında da sektördeki illegal faaliyetler, fiyat indirimiyle minimuma inebilecektir. illegal faaliyetler bir bakıma kayıt altına alınabilecek, böylelikle buradan devlet de digiturk gibi gelir elde edebilecektir. kısaca makro ekonomik açıdan bakıldığında olumlu bir gelişmedir.
ancak bu fiyat indiriminin kısa dönemde geçerli olacağını, uzun dönemde ise fiyatların yine yükselme eğiliminde olacağını düşünmekteyim. bu doğrultuda işin içine iktisadi analizleri de katan detaylı bir açıklama yapacağım.
bilindiği üzere dijital yayınlar sektörü, d-smart' tan önce monopol piyasasıydı. d-smart' ın girişi ile birlikte piyasa oligapol' e dönmüştür. monopol piyasalarında firmalar uzun dönemde fiyatı arttırarak, üretim miktarını kısarlar ve böylece monopol karı(normal kar' ın üzerinde bir kar) elde ederler. sektöre yeni firmaların girmesiyle birlikte, monopolcü firma fiyat düşürmeye başlar. çünkü yüksek sermaye yatırımı ve batık maliyetleri vardır. yeni gelen firmayı risk olarak görüp, piyasada tutunmasını engellemek ister. yeni giren firma da ilk başta yüksek sermaye yatırımı yapmak zorundadır. ancak monopolcü firmanın fiyatları düşürmesiyle birlikte rekabet etmekte zorlanır. çünkü o fiyat düzeyinde yüksek sermaye yatırımını gerçekleştiremez.
öte yandan bu sektörde başlangıç yatırımı yapıldıktan sonra ilave kullanıcıların(abonelerin) sektöre girmesinin maliyeti çok düşüktür hatta yoktur. tersine yeni aboneler sisteme girdikçe birim maliyeti düşecek ve karlılık artacaktır. yani ölçeğe göre artan getirinin söz konusu olduğu bir ölçek ekonomisidir.
yukarıdaki grafiğe göre analizi biraz daha genişletirsek: DD talep eğrisi=ortalama hasıla(AR), MR: marjinal hasıla eğrisi LMC: Uzun dönem marjinal maliyet eğrisi LAC: uzun dönem ortalama maliyet eğrisi olarak ifade edilmiştir.
bu durumda AR ve MR eğrileri birbirinden farklılaşarak araları açılmıştır. bunun nedeni, monopolcü firmanın daha çok satmak istediğinde fiyatı düşürmek zorunda olmasıdır.
monopolün kar maksimizasyonu (MR=MC) A noktasında gerçekleşecektir. A noktasındaki üretim miktarı Qm iken, üretim fiyatı(ortalama hasıla eğrisinde Qm düzeyindeki fiyat) Pm olacaktır. ancak bu durumda eksik üretim, dolayısıyla da yüksek fiyat söz kunusudur. çünkü iktisadi etkinlik kuralı P=MC' dir(Fiyat=marjinal maliyet). bu nokta ise Q1 üretim düzeyindeki E1 noktasıdır. ancak monopolcü firma bu düzeyde kalamaz. çünkü Q1 üretim düzeyi uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin altındadır. bu noktada kalırsa zarar edecektir.
ekonomik etkinsizliği en aza indirmek için bir başka çözüm noktası da AR=AC(Ortalama hasıla=ortalama maliyet, P=AC)' dir. bu nokta ise Q üretim düzeyinde olan G noktasıdır. G noktasında firma normal kar elde edebilir.
digiturk' un fiyat düzenlemesinden önce üretim yaptığı düzey E noktasıydı. bu noktada taralı alan kadar monopol karı vardır(normal karın üstünde). d-smart' ın sektöre girmesiyle yapılan fiyat düzenlemesiyle digiturk üretim düzeyini e noktasından G ve E1 noktalarına doğru kaydırmıştır. yani fiyatı düşürüp, üretimi(abone sayısını) arttırma yoluna gitmiştir.
bu noktadan sonra eğer d-smart rekabete devam edip piyasada tutunabilirse, fiyatlar bu düzeyde devam edebilecektir. ancak d-smart piyasadan silinirse(geçmişte freetv' de olduğu gibi) digiturk karşısında bir risk görmeyeceği için üretimini tekrar E noktasına kaydırma eğilimine girecektir. ayrıca d-smart piyasada tutunsa bile, şu an iletişim sektöründe olduğu gibi digiturk ile aynı fiyat politikasını izleyebilir, böylelikle o da fiyatlarını yükseltebilir.
Yorum