Tweet
Sosyal güvenlik reforumunar karşı vatandaş da kendince çözümler buluyor.
Meclis'te görüşmeleri süren Sosyal Güvenlik Reformu, emeklilik yaşını kademeli olarak 65'e yükseltiyor. Gelecek hafta yasalaşması beklenen düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ağustos 2008.
Ancak reform hayata geçmeden önce sigortalı olanlar üç önemli avantaj elde edecek; erken emeklilik, yüksek maaş ve emeklilik sonrası çalışma fırsatı. Bu durumdan yararlanmak isteyenler kendilerinin yanı sıra çocuklarını da sigortalı yapma telaşına düştü. İzmir'de yaşayan N.G., hak kaybına uğramaması için 5 aylık bebeğini işe soktu!
Kanuna göre işyerinde çocuk çalıştırmak yasak. Ancak bunun bir istisnası var. SSK Kanunu, film, tiyatro, sahne ve gösteri gibi güzel sanat kollarında bebek ve çocukların istihdam edilmesine imkân tanıyor. Sinema, televizyon ve reklam filmlerinde oynayan herkesin sigortalı olması zorunlu. N.G. gibi bu maddeyi kullanan pek çok kişi, film ve reklam ajanslarıyla anlaşarak çocuklarını sigortalı yapıyor. Kanundan habersiz olan bazı anne-babalar ise çocuklarını sadece yetişkinlerin istihdam edildiği yerlerde çalışıyormuş gibi sigortaya, işe giriş bildirgesi veriyor. Ancak bu başvurular kabul edilmiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İzmir Müdürlüğü, son günlerde 5 aylıktan başlayıp 3,5 yaşına kadar çok sayıda çocuğun sigortalı gösterildiğini tespit etti.
Müdürlük, İş Kanunu'na göre 18 yaşından küçükler ile ilköğretimini tamamlamamış çocukların çalıştırılması konusunda yasal engeller bulunduğu için bu tip yollara başvuran aileler hakkında yasal işlem başlatacak. Küçüklerin gerçekten çalışıp çalışmadıkları konusunda denetim yapılacak. Bunun yanı sıra Bölge Çalışma Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve adli mercilere bildirimde bulunulacak. Sigortalı işe giriş bildirgelerini hazırlayan muhasebeci ve mali müşavirler de meslek odalarına şikayet edilecek.
İzmir'de 5 aylık bebeği S.G.'yi, bir kaynak suyu firmasında sigortalı olarak işe sokan baba N.G., üç çocuğunun hepsinin sigortasını başlattığını; ancak bunun yanlış olduğunu öğrendiğinde iptal ettirdiğini söyledi. Kendilerini yanlış bilgilendiren gazete haberleri nedeniyle çocuklarını sigortalı yaparak mevcut sistem içine sokmak istediğini ifade eden N.G., isminin gizli kalmasını istedi. N.G.'nin sigortalı yaptırdığı S.G. isimli çocuğu 8 Kasım 2007 tarihinde dünyaya geldi. Bebek S.G., 3 Nisan 2008 tarihi itibarıyla sigortalı işe başlatılmış gösterildi.
İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürü Celal Kapan, dizi ve reklam gibi televizyon etkinliklerinde yer alan çocukların sigortalı olabileceklerine dair haberlerin yanlış değerlendirildiğini söyledi. Kapan, Sosyal Sigorta Kanunu'na göre çalışma yaşı ve yasağı bulunmamakla birlikte emeklilik sigortası açısından sigortalılık başlangıcı için 18 yaş sınırı bulunduğunu belirtti. Müdür Kapan, "Bu tarihten önceki çalışmaların emeklilik yaşına hiçbir etkisi bulunmamakta. Bu nedenle son günlerde sadece sanat işkoluna giren işyerlerinden değil değişik işkolundaki işyerlerinden bile küçük yaştaki çocuklar için işe giriş bildirgeleri geliyor." dedi.
Sosyal güvenlik uzmanı Ziya Perver ise, "Bir kişinin sigortalı olabilmesi için bir aktivitede bulunması gerekir. SSK yasasına göre bir alt yaş limiti yok. Sadece hangi aktivitede olanların sigortalı olabileceğini ifade ediyor. 'Düşünürler, sanatçılar, artistler, işçiler sigortalı olur' diyor. Televizyonlarda seyrettiğimiz bebekler, mama reklâmında oynayan çocuklar kanun gereği SSK'lı olmak zorunda. Ancak insanlar gerçekte bu tür bir faaliyet içinde olmayan çocuklarını çalışıyormuş gibi göstermemeli." diye konuştu. Perver, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 71. maddesine göre işyerinde çocuk çalıştıranlara ya da çalışıyormuş gibi gösterenlere 500 YTL ile 900 YTL arasında para cezası verildiğini aktardı. Öte yandan İş Kanunu kapsamında olmayan 3 kişiden az işçi çalıştıran esnaflar, yani bakkal, kasap, manav, kuaför ve berberlerde çalışanlar için alt yaş sınırı yok.
Reformdan önce sigorta girişi yapanlar erken emekli olup yüksek maaş alacak Sosyal güvenlik reformunun yürürlük tarihinden önce sigorta girişi yapanlar üç önemli avantaj elde edecek. Bunlar; yüksek maaş, erken emeklilik ve emeklilik sonrası çalışma fırsatı olarak özetleniyor. Uzmanlar, imkânı olanlara bir an önce sigorta girişi yaptırmalarını öneriyor.
Emek Platformu ile Çalışma Bakanlığı'nın son toplantısında anlaşma sağlanan maaş bağlama oranı, halen sistemde olanlar lehine önemli bir avantaj getiriyor. Buna göre reformdan önce sigortalı olanların emekli maaşı hesaplanırken ilk 10 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 3 olarak kabul edilecek. Reformdan sonra işe girenlerde ise bu oran bütün yıllar için yüzde 2 olacak. Bu durum, yasa yürürlüğe girmeden 1 gün önce sigortalı olanların, sisteme sonradan girenlere göre yaklaşık yüzde 10 daha fazla emekli maaşı almasını sağlayacak. Yasanın yürürlük tarihinden önce işe girenlerin bir başka avantajı ise emekli olduktan sonra çalışmaya ilişkin. Reform, yasanın ardından işe girecek olanların emekli olduktan sonra çalışmalarını engelliyor. Eğer çalışmak isterlerse emekli maaşlarından vazgeçmek zorunda kalacaklar. Ancak reformun yürürlüğünden bir gün önce bile sigortalı olanlar, emekliliklerinde hem maaş alıp hem de çalışabilecek. Aynı şekilde reformdan önce işe girenler, 7.200 gün prim yerine 7.000 günle emekli olabilecek. Reformdan 1 gün önce sigorta girişi yaptırarak 200 gün daha az prim ödemek mümkün.
Yasanın yürürlüğünden önce memur olma şansını yakalayanlar ise en şanslı kesimi oluşturacak. Halen sistemde olanlar reforma tabi olmayacakları için getirilen hiçbir olumsuz düzenlemeden etkilenmeyecek. Emekli Sandığı Kanunu'na göre emekli olup yüksek maaş alabilecekler. Reformun getirilerinden ise yararlanabilecekler. Sosyal güvenlik reformu ilk haliyle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı arasında norm ve standart birliği sağlamayı amaçlıyordu. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı bunu imkânsız kıldı.
Zaman
Yorum