Tweet
ZAM YAÐMURU BAŞLIYOR !
2008-2011 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Mali Plan için hazırlıklarını sürdüren hükümet, bütçe harcamalarında ortaya çıkan sürpriz artışları karşılamak ve vergi gelirlerindeki aşınmayı gidermek için yeni bir önlem almaya hazırlanıyor. Buna göre, akaryakıt ürünleri üzerinden alınan "maktu" Özel Tüketim Vergisi’nin artırılması gündemde. Bunun anlamı benzine, mazota, tüp gaza zam gelmesi demek. Dünyanın en pahalı benzinini kullanan Türkiye’de hükümetin İstanbul’un 2010 kültür başkenti projesi kapsamında litrede 1.5 Yeni Kuruş zam yapılacağının açıklamasının ardından şimdi de ÖTV zammı gündemde. Akaryakıt fiyatlarındaki artışın, gerek kur gerekse ham petrolün maliyetindeki şok yükselişten kaynaklandığını kaydeden teknisyenler, "Akaryakıt ürünleri üzerinden alınan ÖTV oransal değil. Örneğin, benzin fiyatları arttıkça tahsil edilen vergi geliri artmıyor. Çünkü sabit miktarda vergi alınıyor. Maktu vergide yapılacak enflasyon düzeltmesi ile vergi tabanı genişleyecek, aynı anda KDV gelirleri de artacak" dediler.
Öte yandan, 2008’deki yüzde 4’lük enflasyon hedefinin fiilen ortadan kalkması, yıl sonunda enflasyonun yüzde 9’un üstünde kalacağının görülmesi nedeniyle de gerek akaryakıtta gerekse elektrikte fiyat ayarlamalarının daha esnek biçimde yapılabildiği belirtildi.
BENZİN FİYATINDA REKOR KIRDIK
Uluslararası karşılaştırmalara imkan vermesi bakımından dolar bazında benzin fiyatları analiz edildiğinde, Türk tüketicisinin dünyanın en pahalı yakıtını kullandığı görülüyor. 1 litre benzine Türkiye’de 3.44 YTL öderken bize en yakın fiyatı 3.02 YTL ile İngilizler, 3 YTL ile Avusturalyalılar izliyor. Almanya’da benzinin litre fiyatı 2.92 YTL, Fransa’da 2.71 YTL.
100 LİRANIN 63 LİRASI VERGİ
TÜRKİYE, sadece fiyatıyla değil benzindeki vergi yükü açısından da rekortmen ülkeler arasında. İngiltere’de 1 litre benzinin fiyatı içinde vergi payı yüzde 65.2. Oran Fransa’da yüzde 63.7, Almanya’da yüzde 63.4, İsveç’te yüzde 63.1, Türkiye’de ise yüzde 63. Danimarka’da benzinin satış fiyatının yüzde 62’si, Belçika’da yüzde 61.9’u, İtalya’da yüzde 58.6’sı, Macaristan’da ise yüzde 55.6’sı vergiden oluşuyor. Hükümet bu yıl akaryakıttan 25.6 milyar YTL ÖTV geliri elde etmeyi hedefliyor. Bu rakam 171.2 milyar YTL’lik toplam vergi gelirlerinin yüzde 15’ine denk geliyor.
ZAMLAR ERKENE ÇEKİLEBİLİR
Haziran başından itibaren elektrik ve doğalgaz yeniden zamlanacak. Elektrikteki zam ihtiyacının en az yüzde 15-20 civarında olduğu belirtiliyor. Yılbaşında yüzde 20 zamlanan elektrik tarifesi, artan petrol fiyatları ve enflasyon nedeniyle bir kez daha zamlanacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler, petrol fiyatlarındaki artışın nasıl yansıtılacağına dair hesapların yapıldığını belirterek, 1 Temmuz’da başlatılma kararı alınan otomatik fiyatlandırmanın bu nedenle öne çekilebileceğini açıklamıştı. Bu durumda elektrik ve doğalgazda yapılacak yeni fiyatlandırma ay sonu kesinleştirilecek; Haziran başından itibaren de uygulamaya konulacak.
ZAM İHTİYACI EN AZ YÜZDE 15
Arzda yaşanan açık nedeniyle özel sektörden alınan elektriğin maliyeti de faturalara yansıtılacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun ilgili yönetmeliği bu hafta görüşmesi bekleniyor. Yetkililer, özel sektörden pahalı alınan elektriğin faturalara ek maliyetinin yüzde 8 ila 10’u bulacağını vurguluyor. Buna petrol fiyatları, enflasyon ve döviz kurundaki artış eklenince yeni zam ihtiyacının en az yüzde 15 ila 20’yi bulacağı söyleniyor. Ancak bunun tek seferde mi yoksa izleyen dönemlerde bölünerek mi yapılacağı henüz karara bağlanmış değil.
TEMMUZDA OTOMATİÐE BAÐLANIYOR
ARALARINDA EÜAŞ, TETAŞ, TKİ, elektrik dağıtım şirketleri ve BOTAŞ’ın da yer aldığı enerji KİT’leri, 1 Temmuz’dan itibaren, ’Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması (MBF)’na geçiyor. Yüksek Planlama Kurulu’nun 14 Şubat 2008 tarihli kararı, Hazine’nin internet sayfasında yer aldı. Kararla ilgili bilgiler özetle şöyle:
* Kuruluşlar 1 Temmuz’dan itibaren yeni tarifelerini, belirlenen formülasyonları kullanarak 1 Temmuz, 1 Ekim ve 1 Nisan 2009’da belirleyecek.
* Maliyet dışı faktörlere bağlı, yıllık kâr ve faiz dışı fazla hedeflerinde önemli ölçüde sapma ihtimali ortaya çıkarsa bu hususlar dikkate alınacak.
* Enerji KİT’leri, yılın geri kalan dönemi için uygulayacakları yeni tarifelerini tespit ederken mevzuattaki formülasyonlara göre belirlenen maliyetlerdeki değişimler ile yıl sonuna yönelik revize gösterge varsayımlarını (döviz kuru, petrol fiyatı, TÜFE vs.) kullanacak.
Hangi fiyatlar belirlenecek
* Kömür
* Doğalgaz
* Tüketicinin kullandığı elektrik
* Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ’nin (TETAŞ) özel sektör ve dağıtım şirketlerine verdiği elektrik
SABAH
DOÐALGAZA HER AY ZAM
Doğalgaz fiyatları ise her ay yeniden belirlenecek. Uygulama, 1 Temmuz 2008’de başlayacak. Yeni dönemde kamuya ait enerji şirketleri, tarifelerini döviz kuru, petrol fiyatı, TEFE ve TÜFE gibi ekonomik göstergelerdeki değişimleri dikkate alarak belirleyecek. Enerji Bakanlığı ve Hazine yetkilileri, uygulamanın sadece zam olarak algılanmamasını isteyerek, maliyetlerde düşüş olması halinde bunun da faturalara yansıtılacağını açıkladı.
Hazine Müşteşarlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) öncülüğünde hazırlanan ’Enerji KİT’lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul ve Esasları’ çalışması tamamlandı. Çalışma, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, DPT, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ve ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinden temsilcilerin katılımı ile hazırlandı. Konuyla ilgili Yüksek Planlama Kurulu kararı da dün yayımlandı. Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ), Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ), Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) ile bunlara bağlı şirketler Temmuz 2008 itibarıyla ’maliyet bazlı fiyatlandırma sistemi’ne geçecek. Uygulamadan en çok doğalgaz fiyatları etkilenecek. Yeni sistemde gaz fiyatları aylık belirlenecek. BOTAŞ, uluslararası piyasalardaki fiyat değişimlerini faturalara anında yansıtacak.
Yeni sisteme göre, sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait elektrik dağıtım şirketleri bundan sonra fiyatlarını gerçek maliyetler üzerinden belirleyecek. Aboneye yansıtılan birim satış fiyatları her yıl 1 Nisan, 1 Temmuz ve 1 Ekim’de yeniden belirlenecek. Yeni uygulamayla enerji KİT’lerinin mali yapısının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması amaçlanıyor. Ayrıca, piyasanın serbestleşme sürecinde sağlıklı bir fiyatlandırma mekanizmasının kurulmasıyla mali yapıları güçlenecek elektrik dağıtım şirketlerinin daha kolay özelleştirilmesi hedefleniyor. Sistem Temmuz 2008 itibarıyla yürürlüğe girecek ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 9. maddesinde belirtilen geçiş dönemi süresince yürürlükte kalacak. Bu süre içinde bütün KİT’ler alım-üretim maliyetlerindeki değişimleri belirlenen tarihler itibarıyla satış fiyatlarına yansıtacak. Fiyatlandırma Piyasa Mali Uzlaşma Merkezi’nin maliyetleri de elektrik satış fiyatlarına dahil edilecek.
EPDK onay verecek
Enerji birim fiyatlarının maliyet bazlı belirlenmesinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sadece dağıtım ve ilgili enerji KİT’leri tarafından belirlenen tarifeleri onaylayacak. Bunun dışında işleyişte devre dışı bırakılacak. İlgili kurumlar ve EPDK, sistemin uygulanması için gerekli mevzuatları hazırlayacak. Her kurum kendi alanına giren değişikliği kendisi yapabilecek. Hazine Müsteşarlığı, yeni sistemde gözetim ve koordinasyon görevini üstlenecek. Enerji KİT’leri fiyat ayarlamalarını veya EPDK’ya yapacakları tarife başvurularıyla ilgili işlemleri, 5 gün içerisinde Hazine’ye ve DPT’ye bildirecek.
ZAMAN
2008-2011 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Mali Plan için hazırlıklarını sürdüren hükümet, bütçe harcamalarında ortaya çıkan sürpriz artışları karşılamak ve vergi gelirlerindeki aşınmayı gidermek için yeni bir önlem almaya hazırlanıyor. Buna göre, akaryakıt ürünleri üzerinden alınan "maktu" Özel Tüketim Vergisi’nin artırılması gündemde. Bunun anlamı benzine, mazota, tüp gaza zam gelmesi demek. Dünyanın en pahalı benzinini kullanan Türkiye’de hükümetin İstanbul’un 2010 kültür başkenti projesi kapsamında litrede 1.5 Yeni Kuruş zam yapılacağının açıklamasının ardından şimdi de ÖTV zammı gündemde. Akaryakıt fiyatlarındaki artışın, gerek kur gerekse ham petrolün maliyetindeki şok yükselişten kaynaklandığını kaydeden teknisyenler, "Akaryakıt ürünleri üzerinden alınan ÖTV oransal değil. Örneğin, benzin fiyatları arttıkça tahsil edilen vergi geliri artmıyor. Çünkü sabit miktarda vergi alınıyor. Maktu vergide yapılacak enflasyon düzeltmesi ile vergi tabanı genişleyecek, aynı anda KDV gelirleri de artacak" dediler.
Öte yandan, 2008’deki yüzde 4’lük enflasyon hedefinin fiilen ortadan kalkması, yıl sonunda enflasyonun yüzde 9’un üstünde kalacağının görülmesi nedeniyle de gerek akaryakıtta gerekse elektrikte fiyat ayarlamalarının daha esnek biçimde yapılabildiği belirtildi.
BENZİN FİYATINDA REKOR KIRDIK
Uluslararası karşılaştırmalara imkan vermesi bakımından dolar bazında benzin fiyatları analiz edildiğinde, Türk tüketicisinin dünyanın en pahalı yakıtını kullandığı görülüyor. 1 litre benzine Türkiye’de 3.44 YTL öderken bize en yakın fiyatı 3.02 YTL ile İngilizler, 3 YTL ile Avusturalyalılar izliyor. Almanya’da benzinin litre fiyatı 2.92 YTL, Fransa’da 2.71 YTL.
100 LİRANIN 63 LİRASI VERGİ
TÜRKİYE, sadece fiyatıyla değil benzindeki vergi yükü açısından da rekortmen ülkeler arasında. İngiltere’de 1 litre benzinin fiyatı içinde vergi payı yüzde 65.2. Oran Fransa’da yüzde 63.7, Almanya’da yüzde 63.4, İsveç’te yüzde 63.1, Türkiye’de ise yüzde 63. Danimarka’da benzinin satış fiyatının yüzde 62’si, Belçika’da yüzde 61.9’u, İtalya’da yüzde 58.6’sı, Macaristan’da ise yüzde 55.6’sı vergiden oluşuyor. Hükümet bu yıl akaryakıttan 25.6 milyar YTL ÖTV geliri elde etmeyi hedefliyor. Bu rakam 171.2 milyar YTL’lik toplam vergi gelirlerinin yüzde 15’ine denk geliyor.
ZAMLAR ERKENE ÇEKİLEBİLİR
Haziran başından itibaren elektrik ve doğalgaz yeniden zamlanacak. Elektrikteki zam ihtiyacının en az yüzde 15-20 civarında olduğu belirtiliyor. Yılbaşında yüzde 20 zamlanan elektrik tarifesi, artan petrol fiyatları ve enflasyon nedeniyle bir kez daha zamlanacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler, petrol fiyatlarındaki artışın nasıl yansıtılacağına dair hesapların yapıldığını belirterek, 1 Temmuz’da başlatılma kararı alınan otomatik fiyatlandırmanın bu nedenle öne çekilebileceğini açıklamıştı. Bu durumda elektrik ve doğalgazda yapılacak yeni fiyatlandırma ay sonu kesinleştirilecek; Haziran başından itibaren de uygulamaya konulacak.
ZAM İHTİYACI EN AZ YÜZDE 15
Arzda yaşanan açık nedeniyle özel sektörden alınan elektriğin maliyeti de faturalara yansıtılacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun ilgili yönetmeliği bu hafta görüşmesi bekleniyor. Yetkililer, özel sektörden pahalı alınan elektriğin faturalara ek maliyetinin yüzde 8 ila 10’u bulacağını vurguluyor. Buna petrol fiyatları, enflasyon ve döviz kurundaki artış eklenince yeni zam ihtiyacının en az yüzde 15 ila 20’yi bulacağı söyleniyor. Ancak bunun tek seferde mi yoksa izleyen dönemlerde bölünerek mi yapılacağı henüz karara bağlanmış değil.
TEMMUZDA OTOMATİÐE BAÐLANIYOR
ARALARINDA EÜAŞ, TETAŞ, TKİ, elektrik dağıtım şirketleri ve BOTAŞ’ın da yer aldığı enerji KİT’leri, 1 Temmuz’dan itibaren, ’Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması (MBF)’na geçiyor. Yüksek Planlama Kurulu’nun 14 Şubat 2008 tarihli kararı, Hazine’nin internet sayfasında yer aldı. Kararla ilgili bilgiler özetle şöyle:
* Kuruluşlar 1 Temmuz’dan itibaren yeni tarifelerini, belirlenen formülasyonları kullanarak 1 Temmuz, 1 Ekim ve 1 Nisan 2009’da belirleyecek.
* Maliyet dışı faktörlere bağlı, yıllık kâr ve faiz dışı fazla hedeflerinde önemli ölçüde sapma ihtimali ortaya çıkarsa bu hususlar dikkate alınacak.
* Enerji KİT’leri, yılın geri kalan dönemi için uygulayacakları yeni tarifelerini tespit ederken mevzuattaki formülasyonlara göre belirlenen maliyetlerdeki değişimler ile yıl sonuna yönelik revize gösterge varsayımlarını (döviz kuru, petrol fiyatı, TÜFE vs.) kullanacak.
Hangi fiyatlar belirlenecek
* Kömür
* Doğalgaz
* Tüketicinin kullandığı elektrik
* Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ’nin (TETAŞ) özel sektör ve dağıtım şirketlerine verdiği elektrik
SABAH
DOÐALGAZA HER AY ZAM
Doğalgaz fiyatları ise her ay yeniden belirlenecek. Uygulama, 1 Temmuz 2008’de başlayacak. Yeni dönemde kamuya ait enerji şirketleri, tarifelerini döviz kuru, petrol fiyatı, TEFE ve TÜFE gibi ekonomik göstergelerdeki değişimleri dikkate alarak belirleyecek. Enerji Bakanlığı ve Hazine yetkilileri, uygulamanın sadece zam olarak algılanmamasını isteyerek, maliyetlerde düşüş olması halinde bunun da faturalara yansıtılacağını açıkladı.
Hazine Müşteşarlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) öncülüğünde hazırlanan ’Enerji KİT’lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul ve Esasları’ çalışması tamamlandı. Çalışma, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, DPT, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ve ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinden temsilcilerin katılımı ile hazırlandı. Konuyla ilgili Yüksek Planlama Kurulu kararı da dün yayımlandı. Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ), Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ), Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) ile bunlara bağlı şirketler Temmuz 2008 itibarıyla ’maliyet bazlı fiyatlandırma sistemi’ne geçecek. Uygulamadan en çok doğalgaz fiyatları etkilenecek. Yeni sistemde gaz fiyatları aylık belirlenecek. BOTAŞ, uluslararası piyasalardaki fiyat değişimlerini faturalara anında yansıtacak.
Yeni sisteme göre, sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait elektrik dağıtım şirketleri bundan sonra fiyatlarını gerçek maliyetler üzerinden belirleyecek. Aboneye yansıtılan birim satış fiyatları her yıl 1 Nisan, 1 Temmuz ve 1 Ekim’de yeniden belirlenecek. Yeni uygulamayla enerji KİT’lerinin mali yapısının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması amaçlanıyor. Ayrıca, piyasanın serbestleşme sürecinde sağlıklı bir fiyatlandırma mekanizmasının kurulmasıyla mali yapıları güçlenecek elektrik dağıtım şirketlerinin daha kolay özelleştirilmesi hedefleniyor. Sistem Temmuz 2008 itibarıyla yürürlüğe girecek ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 9. maddesinde belirtilen geçiş dönemi süresince yürürlükte kalacak. Bu süre içinde bütün KİT’ler alım-üretim maliyetlerindeki değişimleri belirlenen tarihler itibarıyla satış fiyatlarına yansıtacak. Fiyatlandırma Piyasa Mali Uzlaşma Merkezi’nin maliyetleri de elektrik satış fiyatlarına dahil edilecek.
EPDK onay verecek
Enerji birim fiyatlarının maliyet bazlı belirlenmesinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sadece dağıtım ve ilgili enerji KİT’leri tarafından belirlenen tarifeleri onaylayacak. Bunun dışında işleyişte devre dışı bırakılacak. İlgili kurumlar ve EPDK, sistemin uygulanması için gerekli mevzuatları hazırlayacak. Her kurum kendi alanına giren değişikliği kendisi yapabilecek. Hazine Müsteşarlığı, yeni sistemde gözetim ve koordinasyon görevini üstlenecek. Enerji KİT’leri fiyat ayarlamalarını veya EPDK’ya yapacakları tarife başvurularıyla ilgili işlemleri, 5 gün içerisinde Hazine’ye ve DPT’ye bildirecek.
ZAMAN
Yorum