Tweet
Nasıl Soru Sorulur? (Önemli)
Görüyoruz ki, forum/haber gurubu kültürümüz olmadığı için forumda soru soran birçok arkadaş yanlış şekilde soru soruyor, forum/haber grubu kurallarına uymuyor.
Rick Moen ve Eric Steven Raymond tarafından hazırlanan, Yalçın Kolukısa ve Osman Yüksel tarafından Türkçe'ye çevrilen "Doğru Düzgün Soru Sormanın Yolları/How To Ask Questions The Smart Way" dökümanından önemli bir kısmı burada paylaşmak istiyoruz. Dökümanın tam versiyonuna buradan ulaşabilirsiniz.
Tüm okuyucularımızdan ricamız, yazının tamamını sindirerek okuması ve bu prensiplere uyması ...
Sormadan Önce
e-posta ile bir haber grubuna, bir posta listesine, bir İnternet sitesindeki foruma teknik bir soru sormadan önce, şunları yapın:
1.İnterneti arayarak bir cevap bulmaya çalışın.
2.Kılavuzları okuyarak bir cevap bulmaya çalışın..
3.SSS (Sık Sorulan Sorular) leri okuyarak bir cevap bulmaya çalışın.
4.Araştırarak ve deneyerek bir cevap bulmaya çalışın.
5.Yetenekli ve deneyimli bir arkadaşınıza sorarak bir cevap bulmaya çalışın.
6.Şayet bir programcı iseniz, uygulamanın kaynak kodlarını okuyarak bir cevap bulmaya çalışın.
Sorunuzu sorarken, yukarıda sayılanları yaptığınızı belirtin. Böylece sizin tembel bir teneke olmadığınız anlaşılsın. Daha iyisi, bunları yaparak neler öğrendiğinizi de gösterin. Cevaplardan bir şeyler öğrenebileceğini göstermiş olan kişilerin sorularına cevap vermeyi severiz.
Almış olduğunuz hata mesajındaki metni kullanarak Google'da probleminizi aratın(ayrıca Google gruplarını da aratın). Bu sizi doğruca, problemin çözümü olan kılavuza veya haber grubuna götürebilir. İşe yarar bir sonuç alamasanız bile, bir posta veya haber grubunda: "Google'da hata mesajını arattım ama işe yarar bir sonuç elde edemedim" şeklinde bir e-posta yada haber göndermek oldukça iyi bir artıdır.
Sorunuzu hazırlayın. İyice düşünün. Acele hazırlandığı belli olan sorular acele cevaplar alırlar. Daha kötüsü hiç cevap alamayabilirsiniz de. Sorunuzu göndermeden önce problemi çözmek için daha çok çaba göstermek ve bunu ortaya koymak gerçek yardım alma ihtimalinizi artırır.
Yanlış soru sormayın. Yanlış tahminlere dayalı bir soru, J.Herhangi Bir Hacker'ın size baştan savma bir cevap vermesine ve "ne aptalca bir soru" şeklinde düşünmesine sebep olur. Hackerlar bu tür cevaplarında, sizin sorununuzun çözülmesini değil, yaptığınız aptallıktan ders almanızı umarlar.
Asla cevap alma hakkınız olduğunu düşünmeyin. Böyle bir hakkınız yok. Bu tür servisler için bedel ödemediğiniz sürecede olmayacak. Şayet kazanabilirseniz, bir cevap kazanacaksınız. Bunun için sağlam, ilginç, kışkırtıcı bir soru sormalı ve topluluğun bilgisine ihtiyaç duyan değil, bu bilginin artmasını sağlayan biri gibi davranmalısınız.
Diğer taraftan, sorunu açıklayıcı bir hale getirmek ve çözümün üretilmesi aşamasında yardımcı olmaya niyetli olduğunuzu göstermek iyi bir başlangıç sayılır. "Birileri bir başlangıç noktası verebilir mi?", "Benim çalışmamdaki eksiklik nedir?" ve "Hangi siteyi kontrol etmeliyim?" tarzındaki sorular "lütfen bana tam süreci anlatın" şeklindeki bir sorudan daha iyidir ve cevap alma şansınız daha yüksektir. Çünkü doğru cevaba ulaşmak için çaba göstermek ve bunu belirtmek, şayet birisi size başlangıç noktasını gösterirse sonuca gidebileceğinizi göstermek her zaman daha uygundur.
Sorarken
Forumu Dikkatlice seçin: Sorunuzu nereye soracağınıza iyi karar verin. Şayet aşağıdakileri yaparsanız, dikkate alınmayabilir veya bir zavallı muamelesi görebilirsiniz.:
*sorunuzu, konu ile alakasız bir foruma göndermek
*ileri seviye konuların tartışıldığı bir foruma, başlangıç seviyesinde bir soru göndermek
*birden fazla haber grubuna mesaj atmak
*tanımadığınız veya sizin sorununuzu çözmekle mükellef olmayan birilerine özel ileti gönderirseniz
Hackerlar, kendi iletişim kanallarının allak bullak olmasını önlemek için, konu dışı soruları soranlara hiddetlenirler/köpürürler. Bunun size olmasını istemezsiniz değil mi?
Bu nedenle yapılacak ilk şey doğru forumu bulmaktır. Şayet kişisel çabalarınız(SSS sayfalarını ve kılavuzları okumak gibi) sorunu çözmeye yetmezse, e-posta listeleri gidebileceğiniz son yerlerdir.
Unutmayın ki tanımadığınız foruma bir ileti göndermek her zaman için riskli bir iştir. Örneğin; bir kılavuz sayfasının yazarının sizin kişisel danışmanınız olmasını beklemeyin. Özellikle çevirmenlerin her şeyi bildiğini düşünmeyin. Onlar genellikle, sadece çevirirler; o konuların uzmanı değillerdir. En iyi ihtimalle öğrenen kişilerdirler. Size telefonla yardım edemezler. Sorunuzun iyi karşılanacağını yönünde iyimser fikirlerle hareket etmeyin. Emin değilseniz, ya başka bir listeye gönderin ya da göndermekten tamamen vazgeçin.
Sorunuzun hangi konu içinde olduğunu bilin! En büyük klasik hatalardan birisi; Unix veya Windows programlama ara birimleri hakkındaki soruları, bir dile veya kitaplığa adanmış bir foruma sormaktır. Bunun neden büyük bir gaf olduğunu anlayamıyorsanız, bunu anlayana kadar sorunuzu bekletin.
Genel olarak, konu ile alakalı iyi seçilmiş bir genel foruma gönderilecek bir soru, özel bir tanesine gönderilmiş aynı sorudan daha iyi cevaplar almaya adaydır. Bunun çeşitli sebepleri vardır. En basiti, potansiyel cevap oranıdır. Diğeri topluluğun boyutudur; hackerlar geneli eğitecek cevapları daha çok severler. Nerede hareket, orada bereket. Hackerlar bireyler yerine toplulukları severler.
*Bir geliştiriciye sorulmayı hakedecek kadar iyi bir soru, bütün grubun dikkatine sunulmayı hakediyor demektir. Şayet sorunuzun posta listelerine sorulamayacak kadar aptalca olduğundan şüpheleniyorsanız, bunun proje geliştiricilerini rahatsız etmek için bir özür olmadığını da bilmelisiniz. Geliştiriciler, sizin saçma sapan sorularınıza yanıt vermek zorunda değildirler. Onların değerli zamanlarını aptallıklarınızla harcamayın.
*Listelere sorulan sorular, geliştiricilerin iş yüküne göre dağıtılır. Eğer, siz bir geliştiriciye özel mesaj atarsanız/* hele bir de bu kişi proje lideri ise emin olun hiç boş vakti yoktur*/ cevap alma ihtimaliniz bu kişinin iş yükü ile bağlantılı olarak oldukça düşük olabilir.
*Pek çok e-posta listesi arşivlenmektedir ve bu arşivler arama motorları tarafından kaydedilmektedir. Bu sayede, sizinle aynı sorunu yaşayan birisi, sizin sorduğunuz soruyu ve aldığınız cevabı arama motorları sayesinde bulabilir. Böylece aynı soru, listelere tekrar sorulmamış olur. Her ne kadar arama motorları oldukça iyi işler çıkarıyor olsa da, proje listelerinin pek çoğu İngilizce'dir ve İngilizce bilmeyen Türkler için pek işe yaramazlar.
*Eğer belirli sorular sık sık soruluyorsa, geliştiriciler bu bilgileri, yazılımın dökümantasyonunu geliştirmek için kullanabilir ve böylece karışıklık çıkma ihtimalini azaltabilirler. Şayet bu sorular özelden sorulmuş olsa idi, hiç kimse hangi sorunun daha çok sorulduğunu bilemezdi.
*Listelerin amacı, bilgiyi paylaşmaktır. Şayet özelden ileti gönderirseniz, sizinle aynı problemi yaşayan diğer kullanıcılar bu sorunun cevabından haberdar olamaz ve bu sorun için geliştiricileri tekrar tekrar rahatsız etmek zorunda kalırlar. Bu nedenle her türlü sorunu listede ortaya sormak ve gelen cevapları bütün üyelerin ve daha sonra liste arşivini inceleyecek kişilerin kullanımına sunmak daha doğru bir davranış olacaktır.
Posta listelerinde ve haber gruplarında göndermiş olduğunuz iletinin başlığı, sizin ilk intibanız açısından oldukça önemlidir. 50 yada daha az miktarda harften oluşan bu başlıklar uzmanların, konuya olan ilgilerini sağlamak açısından oldukça önemlidir. Bu hakkınızı "Lütfen bana yardım edin" gibisinden saçmalıklar ile harcamayın( "LÜTFEN YARDIM!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!" gibi aşırılıkların refleks olarak tepki göreceğini aklınızdan asla çıkarmayın). Acınızın ne kadar büyük olduğunu anlatarak bizi etkilemeye çalışmayın, yemezler. Bunun yerine problemi tanımlayan kısa bir açıklama yazın.
Konu başlıkları için kabul edilen ve teknik organizasyonlar tarafından sıklıkla kullanılan yöntem, "nesne-sapıtması" yöntemidir. Nesne bölümünde neyin yada hangi grubun problemli olduğunu, sapıtma kısmında meydana gelmesi beklenen ama şartlar olgunlaşmadığı için meydana gelmeyen davranışların açıklaması yer alır.
Salak: İMDAT! laptopumdaki video düzgün çalışmıyor!
Zeki: XFree86 4.1 kötüleşti fare işaretçisi, Fooware MV1005 video yongaseti
Daha zekice: XFree86 4.1'deki fare işaretçisinde görüntü bozuk. Fooware MV1005 görüntü yonga setim var
"nesne-sapıtması\tanımlaması" şeklindeki bir ileti, sizin problemi tanımlamanızda oldukça faydalı olacaktır. Neler etkilendi? Sadece fare işaretçisi mi yoksa diğer garfik görüntüler de etkilendi mi? Bu sadece XFree86'nın 4.1 sürümüne özgü bir şey mi? Bu Fooware grafik yonga setine özgü mü? Model MV 1005'de oluyor ama diğer modellerde durum nedir?
Eğer bir iletiyi cevaplayarak bir soru soruyorsanız, mesaj başlığını değiştirdiğinizden emin olun. "Re:test" ya da "Re: new bug" gerekli etkiyi yaratmayacaktır. Ayrıca önceki iletiden yapılan alıntılar, yeni okuyucular için iyi birer ipucu olacaktır. Eski mesajdan alıntı yapıp cevaplarınızı bu alıntıların altına yazmaktan çekinmeyin. En kötü ihtimalle, eski mesajında cevabınızla birlikte gittiğinden emin olun.
Tamamen yeni bir konu için, eski bir mesajı cevaplamakla yetinmeyin. Bu sizin izleyicilerinizi azaltır. Bazı posta okuyucuları, örneğin mutt, kullanıcılara konulara göre iletileri düzenleme ve aynı başlık altında gizleme şansı verir. Böyle bir durumda, sizin eski konu başlığı ile giden iletiniz gerekli ilgiyi asla göremeyecek demektir.
Başkalarının konu başlıklarına saygılı olun. Birisi kendi sorununa çare bulmaya çalışırken, onun konu başlıklarını taşıyan iletiler ile konudan bağımsız sorular sormayın. Linux hakkında yeni başlayan bir TV programını bildiren iletiye, satılık ıvır zıvır ilanı yazıp Lİnux listelerine göndermek gibi gariplikler yapmayın.
Sadece konu başlığını değiştirmek asla yeterli değildir. Mutt ve diğer posta okuyucuları iletinin baş kısmındaki diğer bilgilere bakar ve bu iletinin hangi konuya ait olduğuna bu şekilde karar verirler. Onlar için konu başlığı önemli değildir. Bu nedenle, yeni bir konu için, yeni bir ileti gönderin.
Cevaplanması kolay olsun
İletinizi "lütfen cevabınızı şu adrese gönderin..........." şeklinde bitirmeyin. Bu şekilde bir cevap alabileceğinizi hiç düşünmeyin bile. Kendi posta adresinize cevap gelebilecek şekilde bir ileti düzenleyip göndermekten acizseniz, bizim değerli vaktimizi, sizin aptallıklarınız için harcayacağımıza hiç ama hiç ihtimal vermeyin. Şayet posta programınız buna izin vermiyorsa, daha iyi bir uygulama bulun. Şayet işletim sisteminiz buna izin vermiyorsa, daha iyi bir işletim sistemi bulun.
Ayrıntılı, gramer kurallarına uygun ve söz dizimlerine dikkat ederek yazın
Deneyimlerimiz sonucu ilgisiz ve dağınık kişilerin, genellikle, düşünme ve kodlama işlerinde de ilgisiz ve baştan savma davrandıklarını öğrendik. Bu tür insanların sorularına cevap vermenin bir ödülü yoktur. Bu nedenle zamanımızı başka yerlerde harcamayı tercih ederiz.
Bu nedenle sorunuzu açıkca ve düzgün bir biçimde ifade etmeniz çok önemlidir. Şayet bunu yapmaya niyetiniz yoksa, bizden sizin sorununuza eğilmemizi beklemeyin. Kullandığınız dili "parlatmak" için biraz çaba harcayın. Çok resmi ve katı olmak zorunda değilsiniz. Aslında hacker kültürü; esprili, bilgilendirici ve argo yapıya değer verir. Fakat bunlar tam olmalıdır. Düşündüğünüze ve dikkatinizi bir şeylere yoğunlaştırdığınıza dair izler taşımalıdır. Yoksa, sokaktaki serseri ağzı ile yazdığınız iletiler, 0-3 yaş grubunun zeka seviyesine bile hitap etmekten aciz espriler, ukalalık taslayan yazım biçimleri hackerlar arasında itibar görmez. Hatta, muhtemelen, oldukça sert tepkiler bile alabilirsiniz.
Söz dizimleri, noktalama işaretleri ve büyük-küçük harf kullanımdaki doğruluklar önemlidir. "meyve" ile "meyva" yı karıştırmayın, "geleceğim" yerine "geldim" demeyin, "Ankara" ile "ankara" aynı yer değildir. Her şeyi BÜYÜK HARFLER İLE YAZMAYIN! Milletin kulagının dibinde bağırmayın. Büyük harfler bağırmak anlamına gelir ve pek hoş karşılanmazlar. Hepsini küçük harfle yazmak biraz daha az can sıkıcıdır çünkü bunları okumak biraz daha zor olur. Alan Cox bu kurala uymayabilir ama sizin böyle bir hakkınız yoktur./*Ç.N: bilgisayarlardaki imla ve yazım denetim araçlarına da fazla güvenmeyin. Sonra benim şu an yaptığım gibi, aynı metni baştan sona tekrar taramak zorunda kalabilir ve onlarca hata ile karşılaşıp yıkılabilirsiniz */
Eğer eğitimini tamamlamamış biri gibi yazarsanız, muhtemelen kimse sizi ciddiye almaz. Bir "133t script veledi hax0r" gibi yazmak ise ölüm öpücüğünü garanti eder ve büyük bir sessizlik ile ödüllendirilirsiniz. Veya en iyi ihtimalle, yığınla hakaret ve aşağılama alırsınız.
Problemin belirtilerini tanımlayın, kendi tahminlerinizi değil
Problemin neyden kaynaklandığını düşündüğünüzü söylemek, hackerlar için bir anlam ifade etmez. Madem ki sorunun kaynağını biliyorsunuz, o halde kendi başınıza çözümü de bulabilirsiniz, değil mi? Hatta diğer insanlara da yardımcı olabilirsiniz. Bu nedenle, teorileriniz yerine, problemin belirtilerini söylenin ve hackerların yorum ve teşhis yapmasına izin verin.
Salakça:Çekirdek derlerken ardarda SIG11 hata sinyali alıyorum. Ana kartımdaki aygıtlardan birinin bağlantılarının kopduğunu sanıyorum. Bunu test etmenin en iyi yolu nedir?
Akıllıca:K6/233, FIC-PA2007 anakart (VIA Apollo VP2 yongasetli), 256MB Corsair PC133 SDRAM donanımlı sistemimde, çekirdek derlemeye çalışıyorum. Derleme işleminin ilk 20 dakikasından sonra sürekli olarak SIG11 hatası alıyorum ama ilk 20 dakika hiçbir hata vermiyor. Sistemi yeniden başlatmak bu süreçin tekrarlanmasına sebep vermiyor ama geceleri sistemi kapattıktan sonra sabah açınca bu olaylar tekrar başlıyor. RAMleri değiştirmek bir sonuç vermedi. Aşağıda derleme işleminin kayıtları var.
Amacınızı belirtin, yaptıklarınız değil
Şayet derdiniz bir şeyin nasıl yapılacağını bulmak ise ( hata raporlamasının tam tersi bir davranışla) amacınızı belirtmekle işe başlayın. Daha sonra tıkandığınız noktaya giden adımları tarif edersiniz.
Teknik yardıma ihtiyaç duyan kişiler, genellikle, büyük bir amaça sahip olan ve gittikleri yolun doğru olduğunu düşünüp oraya saplanmış kişilerdir. Onlar yaptıkları basamakları anlatmakla işe başlarlar ama gittikleri yolun yanlış olabileceğini hiç düşünmezler. Bu yeteneği kazanmak epeyce çaba gerektirir.
Aptal: FooDraw programında altılık RGB değerlerini için renk seçiciyi nasıl kullanmalıyım?
Zeki: Bir resim üzerine kendi istediğim değerlerdeki bir renk tablosunu yerleştirmeye çalışıyorum. Şu an için tek yol her bir tablo bölümünü ayrı ayrı düzenlemek gibi görünüyor. Fakat FooDraw'ın renk seçicisini altılık RBG değerleri almak için kullanamıyorum.
İkinci soru daha iyi sorulmuş bir sorudur. Muhtemelen daha iyi bir araç tavsiyesi alacaktır.
İnsanlardan özel mesajlar göndermesini istemeyin
Hackerlar problem çözmenin kamusal bir olay olduğuna inanırlar. Genele sorulan soruya verilen ilk cevabın yanlış veya yetersiz olduğunu anlamak ve doğrusunu belirtmek daha uygun bir davranış olarak kabul edilir. Ayrıca soruların genele sorulup, genelden cevap verilmesi; hackerların bilgi ve becerilerini göstermelerinin ve hak ettikleri ödülü almalarının tek yoludur. Eşitler arasındaki saygınlığın artması hackerların tek kazancıdır. İnsanların emeğine saygı gösterin.
Özele mesaj istemek, hem sürece hem de ödülün verilip emeğe gereken bedelin ödenmesine saygısızlık olur. Bunu asla yapmayın. Böyle bir soruya cevap vermek, cevap veren kişinin tercihine kalmış bir olaydır. belki de* cevaplayan kişi, bu sorunun çok saçma ve diğerlerini ilgilendiren bir şey olmadığını düşünmüş olabilir.
Bu kuralın tek bir istisnası vardır. Şayet sorduğunuz soruya birbirine benzer pek çok cevap alacağınız düşünüyorsanız, bu durumda; "bana iletin ve bunları grup için özetleyeceğim" şeklinde bir yaklaşım gösterebilirsiniz. Listeyi ve haber grubunu benzer içerikli iletilerden kurtarmak kibar bir davranıştır ama verdiğiniz özetleme sözünü tutmanız gerektiğini aklınızdan çıkarmayın.
Kaynak: PC LABS
Rick Moen ve Eric Steven Raymond tarafından hazırlanan, Yalçın Kolukısa ve Osman Yüksel tarafından Türkçe'ye çevrilen "Doğru Düzgün Soru Sormanın Yolları/How To Ask Questions The Smart Way" dökümanından önemli bir kısmı burada paylaşmak istiyoruz. Dökümanın tam versiyonuna buradan ulaşabilirsiniz.
Tüm okuyucularımızdan ricamız, yazının tamamını sindirerek okuması ve bu prensiplere uyması ...
Sormadan Önce
e-posta ile bir haber grubuna, bir posta listesine, bir İnternet sitesindeki foruma teknik bir soru sormadan önce, şunları yapın:
1.İnterneti arayarak bir cevap bulmaya çalışın.
2.Kılavuzları okuyarak bir cevap bulmaya çalışın..
3.SSS (Sık Sorulan Sorular) leri okuyarak bir cevap bulmaya çalışın.
4.Araştırarak ve deneyerek bir cevap bulmaya çalışın.
5.Yetenekli ve deneyimli bir arkadaşınıza sorarak bir cevap bulmaya çalışın.
6.Şayet bir programcı iseniz, uygulamanın kaynak kodlarını okuyarak bir cevap bulmaya çalışın.
Sorunuzu sorarken, yukarıda sayılanları yaptığınızı belirtin. Böylece sizin tembel bir teneke olmadığınız anlaşılsın. Daha iyisi, bunları yaparak neler öğrendiğinizi de gösterin. Cevaplardan bir şeyler öğrenebileceğini göstermiş olan kişilerin sorularına cevap vermeyi severiz.
Almış olduğunuz hata mesajındaki metni kullanarak Google'da probleminizi aratın(ayrıca Google gruplarını da aratın). Bu sizi doğruca, problemin çözümü olan kılavuza veya haber grubuna götürebilir. İşe yarar bir sonuç alamasanız bile, bir posta veya haber grubunda: "Google'da hata mesajını arattım ama işe yarar bir sonuç elde edemedim" şeklinde bir e-posta yada haber göndermek oldukça iyi bir artıdır.
Sorunuzu hazırlayın. İyice düşünün. Acele hazırlandığı belli olan sorular acele cevaplar alırlar. Daha kötüsü hiç cevap alamayabilirsiniz de. Sorunuzu göndermeden önce problemi çözmek için daha çok çaba göstermek ve bunu ortaya koymak gerçek yardım alma ihtimalinizi artırır.
Yanlış soru sormayın. Yanlış tahminlere dayalı bir soru, J.Herhangi Bir Hacker'ın size baştan savma bir cevap vermesine ve "ne aptalca bir soru" şeklinde düşünmesine sebep olur. Hackerlar bu tür cevaplarında, sizin sorununuzun çözülmesini değil, yaptığınız aptallıktan ders almanızı umarlar.
Asla cevap alma hakkınız olduğunu düşünmeyin. Böyle bir hakkınız yok. Bu tür servisler için bedel ödemediğiniz sürecede olmayacak. Şayet kazanabilirseniz, bir cevap kazanacaksınız. Bunun için sağlam, ilginç, kışkırtıcı bir soru sormalı ve topluluğun bilgisine ihtiyaç duyan değil, bu bilginin artmasını sağlayan biri gibi davranmalısınız.
Diğer taraftan, sorunu açıklayıcı bir hale getirmek ve çözümün üretilmesi aşamasında yardımcı olmaya niyetli olduğunuzu göstermek iyi bir başlangıç sayılır. "Birileri bir başlangıç noktası verebilir mi?", "Benim çalışmamdaki eksiklik nedir?" ve "Hangi siteyi kontrol etmeliyim?" tarzındaki sorular "lütfen bana tam süreci anlatın" şeklindeki bir sorudan daha iyidir ve cevap alma şansınız daha yüksektir. Çünkü doğru cevaba ulaşmak için çaba göstermek ve bunu belirtmek, şayet birisi size başlangıç noktasını gösterirse sonuca gidebileceğinizi göstermek her zaman daha uygundur.
Sorarken
Forumu Dikkatlice seçin: Sorunuzu nereye soracağınıza iyi karar verin. Şayet aşağıdakileri yaparsanız, dikkate alınmayabilir veya bir zavallı muamelesi görebilirsiniz.:
*sorunuzu, konu ile alakasız bir foruma göndermek
*ileri seviye konuların tartışıldığı bir foruma, başlangıç seviyesinde bir soru göndermek
*birden fazla haber grubuna mesaj atmak
*tanımadığınız veya sizin sorununuzu çözmekle mükellef olmayan birilerine özel ileti gönderirseniz
Hackerlar, kendi iletişim kanallarının allak bullak olmasını önlemek için, konu dışı soruları soranlara hiddetlenirler/köpürürler. Bunun size olmasını istemezsiniz değil mi?
Bu nedenle yapılacak ilk şey doğru forumu bulmaktır. Şayet kişisel çabalarınız(SSS sayfalarını ve kılavuzları okumak gibi) sorunu çözmeye yetmezse, e-posta listeleri gidebileceğiniz son yerlerdir.
Unutmayın ki tanımadığınız foruma bir ileti göndermek her zaman için riskli bir iştir. Örneğin; bir kılavuz sayfasının yazarının sizin kişisel danışmanınız olmasını beklemeyin. Özellikle çevirmenlerin her şeyi bildiğini düşünmeyin. Onlar genellikle, sadece çevirirler; o konuların uzmanı değillerdir. En iyi ihtimalle öğrenen kişilerdirler. Size telefonla yardım edemezler. Sorunuzun iyi karşılanacağını yönünde iyimser fikirlerle hareket etmeyin. Emin değilseniz, ya başka bir listeye gönderin ya da göndermekten tamamen vazgeçin.
Sorunuzun hangi konu içinde olduğunu bilin! En büyük klasik hatalardan birisi; Unix veya Windows programlama ara birimleri hakkındaki soruları, bir dile veya kitaplığa adanmış bir foruma sormaktır. Bunun neden büyük bir gaf olduğunu anlayamıyorsanız, bunu anlayana kadar sorunuzu bekletin.
Genel olarak, konu ile alakalı iyi seçilmiş bir genel foruma gönderilecek bir soru, özel bir tanesine gönderilmiş aynı sorudan daha iyi cevaplar almaya adaydır. Bunun çeşitli sebepleri vardır. En basiti, potansiyel cevap oranıdır. Diğeri topluluğun boyutudur; hackerlar geneli eğitecek cevapları daha çok severler. Nerede hareket, orada bereket. Hackerlar bireyler yerine toplulukları severler.
*Bir geliştiriciye sorulmayı hakedecek kadar iyi bir soru, bütün grubun dikkatine sunulmayı hakediyor demektir. Şayet sorunuzun posta listelerine sorulamayacak kadar aptalca olduğundan şüpheleniyorsanız, bunun proje geliştiricilerini rahatsız etmek için bir özür olmadığını da bilmelisiniz. Geliştiriciler, sizin saçma sapan sorularınıza yanıt vermek zorunda değildirler. Onların değerli zamanlarını aptallıklarınızla harcamayın.
*Listelere sorulan sorular, geliştiricilerin iş yüküne göre dağıtılır. Eğer, siz bir geliştiriciye özel mesaj atarsanız/* hele bir de bu kişi proje lideri ise emin olun hiç boş vakti yoktur*/ cevap alma ihtimaliniz bu kişinin iş yükü ile bağlantılı olarak oldukça düşük olabilir.
*Pek çok e-posta listesi arşivlenmektedir ve bu arşivler arama motorları tarafından kaydedilmektedir. Bu sayede, sizinle aynı sorunu yaşayan birisi, sizin sorduğunuz soruyu ve aldığınız cevabı arama motorları sayesinde bulabilir. Böylece aynı soru, listelere tekrar sorulmamış olur. Her ne kadar arama motorları oldukça iyi işler çıkarıyor olsa da, proje listelerinin pek çoğu İngilizce'dir ve İngilizce bilmeyen Türkler için pek işe yaramazlar.
*Eğer belirli sorular sık sık soruluyorsa, geliştiriciler bu bilgileri, yazılımın dökümantasyonunu geliştirmek için kullanabilir ve böylece karışıklık çıkma ihtimalini azaltabilirler. Şayet bu sorular özelden sorulmuş olsa idi, hiç kimse hangi sorunun daha çok sorulduğunu bilemezdi.
*Listelerin amacı, bilgiyi paylaşmaktır. Şayet özelden ileti gönderirseniz, sizinle aynı problemi yaşayan diğer kullanıcılar bu sorunun cevabından haberdar olamaz ve bu sorun için geliştiricileri tekrar tekrar rahatsız etmek zorunda kalırlar. Bu nedenle her türlü sorunu listede ortaya sormak ve gelen cevapları bütün üyelerin ve daha sonra liste arşivini inceleyecek kişilerin kullanımına sunmak daha doğru bir davranış olacaktır.
Posta listelerinde ve haber gruplarında göndermiş olduğunuz iletinin başlığı, sizin ilk intibanız açısından oldukça önemlidir. 50 yada daha az miktarda harften oluşan bu başlıklar uzmanların, konuya olan ilgilerini sağlamak açısından oldukça önemlidir. Bu hakkınızı "Lütfen bana yardım edin" gibisinden saçmalıklar ile harcamayın( "LÜTFEN YARDIM!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!" gibi aşırılıkların refleks olarak tepki göreceğini aklınızdan asla çıkarmayın). Acınızın ne kadar büyük olduğunu anlatarak bizi etkilemeye çalışmayın, yemezler. Bunun yerine problemi tanımlayan kısa bir açıklama yazın.
Konu başlıkları için kabul edilen ve teknik organizasyonlar tarafından sıklıkla kullanılan yöntem, "nesne-sapıtması" yöntemidir. Nesne bölümünde neyin yada hangi grubun problemli olduğunu, sapıtma kısmında meydana gelmesi beklenen ama şartlar olgunlaşmadığı için meydana gelmeyen davranışların açıklaması yer alır.
Salak: İMDAT! laptopumdaki video düzgün çalışmıyor!
Zeki: XFree86 4.1 kötüleşti fare işaretçisi, Fooware MV1005 video yongaseti
Daha zekice: XFree86 4.1'deki fare işaretçisinde görüntü bozuk. Fooware MV1005 görüntü yonga setim var
"nesne-sapıtması\tanımlaması" şeklindeki bir ileti, sizin problemi tanımlamanızda oldukça faydalı olacaktır. Neler etkilendi? Sadece fare işaretçisi mi yoksa diğer garfik görüntüler de etkilendi mi? Bu sadece XFree86'nın 4.1 sürümüne özgü bir şey mi? Bu Fooware grafik yonga setine özgü mü? Model MV 1005'de oluyor ama diğer modellerde durum nedir?
Eğer bir iletiyi cevaplayarak bir soru soruyorsanız, mesaj başlığını değiştirdiğinizden emin olun. "Re:test" ya da "Re: new bug" gerekli etkiyi yaratmayacaktır. Ayrıca önceki iletiden yapılan alıntılar, yeni okuyucular için iyi birer ipucu olacaktır. Eski mesajdan alıntı yapıp cevaplarınızı bu alıntıların altına yazmaktan çekinmeyin. En kötü ihtimalle, eski mesajında cevabınızla birlikte gittiğinden emin olun.
Tamamen yeni bir konu için, eski bir mesajı cevaplamakla yetinmeyin. Bu sizin izleyicilerinizi azaltır. Bazı posta okuyucuları, örneğin mutt, kullanıcılara konulara göre iletileri düzenleme ve aynı başlık altında gizleme şansı verir. Böyle bir durumda, sizin eski konu başlığı ile giden iletiniz gerekli ilgiyi asla göremeyecek demektir.
Başkalarının konu başlıklarına saygılı olun. Birisi kendi sorununa çare bulmaya çalışırken, onun konu başlıklarını taşıyan iletiler ile konudan bağımsız sorular sormayın. Linux hakkında yeni başlayan bir TV programını bildiren iletiye, satılık ıvır zıvır ilanı yazıp Lİnux listelerine göndermek gibi gariplikler yapmayın.
Sadece konu başlığını değiştirmek asla yeterli değildir. Mutt ve diğer posta okuyucuları iletinin baş kısmındaki diğer bilgilere bakar ve bu iletinin hangi konuya ait olduğuna bu şekilde karar verirler. Onlar için konu başlığı önemli değildir. Bu nedenle, yeni bir konu için, yeni bir ileti gönderin.
Cevaplanması kolay olsun
İletinizi "lütfen cevabınızı şu adrese gönderin..........." şeklinde bitirmeyin. Bu şekilde bir cevap alabileceğinizi hiç düşünmeyin bile. Kendi posta adresinize cevap gelebilecek şekilde bir ileti düzenleyip göndermekten acizseniz, bizim değerli vaktimizi, sizin aptallıklarınız için harcayacağımıza hiç ama hiç ihtimal vermeyin. Şayet posta programınız buna izin vermiyorsa, daha iyi bir uygulama bulun. Şayet işletim sisteminiz buna izin vermiyorsa, daha iyi bir işletim sistemi bulun.
Ayrıntılı, gramer kurallarına uygun ve söz dizimlerine dikkat ederek yazın
Deneyimlerimiz sonucu ilgisiz ve dağınık kişilerin, genellikle, düşünme ve kodlama işlerinde de ilgisiz ve baştan savma davrandıklarını öğrendik. Bu tür insanların sorularına cevap vermenin bir ödülü yoktur. Bu nedenle zamanımızı başka yerlerde harcamayı tercih ederiz.
Bu nedenle sorunuzu açıkca ve düzgün bir biçimde ifade etmeniz çok önemlidir. Şayet bunu yapmaya niyetiniz yoksa, bizden sizin sorununuza eğilmemizi beklemeyin. Kullandığınız dili "parlatmak" için biraz çaba harcayın. Çok resmi ve katı olmak zorunda değilsiniz. Aslında hacker kültürü; esprili, bilgilendirici ve argo yapıya değer verir. Fakat bunlar tam olmalıdır. Düşündüğünüze ve dikkatinizi bir şeylere yoğunlaştırdığınıza dair izler taşımalıdır. Yoksa, sokaktaki serseri ağzı ile yazdığınız iletiler, 0-3 yaş grubunun zeka seviyesine bile hitap etmekten aciz espriler, ukalalık taslayan yazım biçimleri hackerlar arasında itibar görmez. Hatta, muhtemelen, oldukça sert tepkiler bile alabilirsiniz.
Söz dizimleri, noktalama işaretleri ve büyük-küçük harf kullanımdaki doğruluklar önemlidir. "meyve" ile "meyva" yı karıştırmayın, "geleceğim" yerine "geldim" demeyin, "Ankara" ile "ankara" aynı yer değildir. Her şeyi BÜYÜK HARFLER İLE YAZMAYIN! Milletin kulagının dibinde bağırmayın. Büyük harfler bağırmak anlamına gelir ve pek hoş karşılanmazlar. Hepsini küçük harfle yazmak biraz daha az can sıkıcıdır çünkü bunları okumak biraz daha zor olur. Alan Cox bu kurala uymayabilir ama sizin böyle bir hakkınız yoktur./*Ç.N: bilgisayarlardaki imla ve yazım denetim araçlarına da fazla güvenmeyin. Sonra benim şu an yaptığım gibi, aynı metni baştan sona tekrar taramak zorunda kalabilir ve onlarca hata ile karşılaşıp yıkılabilirsiniz */
Eğer eğitimini tamamlamamış biri gibi yazarsanız, muhtemelen kimse sizi ciddiye almaz. Bir "133t script veledi hax0r" gibi yazmak ise ölüm öpücüğünü garanti eder ve büyük bir sessizlik ile ödüllendirilirsiniz. Veya en iyi ihtimalle, yığınla hakaret ve aşağılama alırsınız.
Problemin belirtilerini tanımlayın, kendi tahminlerinizi değil
Problemin neyden kaynaklandığını düşündüğünüzü söylemek, hackerlar için bir anlam ifade etmez. Madem ki sorunun kaynağını biliyorsunuz, o halde kendi başınıza çözümü de bulabilirsiniz, değil mi? Hatta diğer insanlara da yardımcı olabilirsiniz. Bu nedenle, teorileriniz yerine, problemin belirtilerini söylenin ve hackerların yorum ve teşhis yapmasına izin verin.
Salakça:Çekirdek derlerken ardarda SIG11 hata sinyali alıyorum. Ana kartımdaki aygıtlardan birinin bağlantılarının kopduğunu sanıyorum. Bunu test etmenin en iyi yolu nedir?
Akıllıca:K6/233, FIC-PA2007 anakart (VIA Apollo VP2 yongasetli), 256MB Corsair PC133 SDRAM donanımlı sistemimde, çekirdek derlemeye çalışıyorum. Derleme işleminin ilk 20 dakikasından sonra sürekli olarak SIG11 hatası alıyorum ama ilk 20 dakika hiçbir hata vermiyor. Sistemi yeniden başlatmak bu süreçin tekrarlanmasına sebep vermiyor ama geceleri sistemi kapattıktan sonra sabah açınca bu olaylar tekrar başlıyor. RAMleri değiştirmek bir sonuç vermedi. Aşağıda derleme işleminin kayıtları var.
Amacınızı belirtin, yaptıklarınız değil
Şayet derdiniz bir şeyin nasıl yapılacağını bulmak ise ( hata raporlamasının tam tersi bir davranışla) amacınızı belirtmekle işe başlayın. Daha sonra tıkandığınız noktaya giden adımları tarif edersiniz.
Teknik yardıma ihtiyaç duyan kişiler, genellikle, büyük bir amaça sahip olan ve gittikleri yolun doğru olduğunu düşünüp oraya saplanmış kişilerdir. Onlar yaptıkları basamakları anlatmakla işe başlarlar ama gittikleri yolun yanlış olabileceğini hiç düşünmezler. Bu yeteneği kazanmak epeyce çaba gerektirir.
Aptal: FooDraw programında altılık RGB değerlerini için renk seçiciyi nasıl kullanmalıyım?
Zeki: Bir resim üzerine kendi istediğim değerlerdeki bir renk tablosunu yerleştirmeye çalışıyorum. Şu an için tek yol her bir tablo bölümünü ayrı ayrı düzenlemek gibi görünüyor. Fakat FooDraw'ın renk seçicisini altılık RBG değerleri almak için kullanamıyorum.
İkinci soru daha iyi sorulmuş bir sorudur. Muhtemelen daha iyi bir araç tavsiyesi alacaktır.
İnsanlardan özel mesajlar göndermesini istemeyin
Hackerlar problem çözmenin kamusal bir olay olduğuna inanırlar. Genele sorulan soruya verilen ilk cevabın yanlış veya yetersiz olduğunu anlamak ve doğrusunu belirtmek daha uygun bir davranış olarak kabul edilir. Ayrıca soruların genele sorulup, genelden cevap verilmesi; hackerların bilgi ve becerilerini göstermelerinin ve hak ettikleri ödülü almalarının tek yoludur. Eşitler arasındaki saygınlığın artması hackerların tek kazancıdır. İnsanların emeğine saygı gösterin.
Özele mesaj istemek, hem sürece hem de ödülün verilip emeğe gereken bedelin ödenmesine saygısızlık olur. Bunu asla yapmayın. Böyle bir soruya cevap vermek, cevap veren kişinin tercihine kalmış bir olaydır. belki de* cevaplayan kişi, bu sorunun çok saçma ve diğerlerini ilgilendiren bir şey olmadığını düşünmüş olabilir.
Bu kuralın tek bir istisnası vardır. Şayet sorduğunuz soruya birbirine benzer pek çok cevap alacağınız düşünüyorsanız, bu durumda; "bana iletin ve bunları grup için özetleyeceğim" şeklinde bir yaklaşım gösterebilirsiniz. Listeyi ve haber grubunu benzer içerikli iletilerden kurtarmak kibar bir davranıştır ama verdiğiniz özetleme sözünü tutmanız gerektiğini aklınızdan çıkarmayın.
Kaynak: PC LABS
Yorum