Toprak analizleri ile toprakların, üzerlerinde yetiştirilen bitkilerin besleme güçleri ortaya çıkarılır. Analizlerden beklenen yararın sağlanması da ancak örneklerin kurallarına uygun olarak alınıp doğru bir şekilde analizi ile mümkündür. Toprak ve bitki analiz sonuçlarının birlikte yorumu ile isabetli gübre reçeteleri verilebilir. Örneklerin daha önce gübre uygulamaları yapılmış ağaç tacı izdüşümünden alınmasına dikkat edilmeli, ağaç köklerinden çok uzakta olan boş alanlardan örnek alınmamalıdır.
2. Her kısımdan 20 dekara kadar bir örnek alınır.
3. Toprak örnekleri, meyve bahçeleri ve bağlarda yaprak örneklerinin alındığı tarihte, tarla bitkileri ile serada sebze ve süs bitkilerinde ekim ve dikimden asgari bir ay önce alınır.
4. Şekil 1 de görüldüğü gibi, toprak örneği alınacak bir örnek arazide, zig-zaglı yürünerek araziyi temsil edecek noktalar işaretlenir ve örnek alınır. 20 dekarlık bir arazide örnek alınacak yer sayısı asgari 6 olmalıdır.
5. İşaretlenen yerlerin her birinde önce bel küreği ile 50 cm. derinlikte bir çukur açılır (Çukurlar meyve bahçelerinde daha önce gübre verilen sahalarda açılmamalıdır).
6. Bu çukurun bir kenarından Şekil 2’de görüldüğü gibi bir bel küreği ile 3-4 cm kalınlıkta ve 20 cm derinlikte bir toprak dilimi alınır. Bu toprak dilimi kibrit kutusu şeklinde yanlardan düzeltilir ve bir kovaya konur.
7. Sonra bel küreği ile 20-40 cm derinlikten yine 3-4 cm kalınlıkta bir toprak dilimi alınır. Bu da kibrit kutusu gibi düzeltilir ve ayrı bir kovaya konur.
8. Bu işlem diğer çukurlarda da yapılır. Aynı derinlikten alınan örnekler bir kapta toplanır. Yani 0-20 cm derinlikten alınanlar bir kapta, 20-40 cm derinliklerden alınanlar ayrı bir kapta toplanır.
9. Toprakların içindeki taş parçaları atılır ve kovalardaki topraklar iyice karıştırılır.
10. Her karışımdan yaklaşık 1 kg toprak alınarak naylon torbalara konur.
11. Bir kağıda kurşun kalemle bahçe sahibinin adı, soyadı; toprak örneğinin alındığı yer ve toprak örneğinin hangi tarihte alındığı yazılarak naylon torba içine konur ve torbanın ağzı bağlanır.
12. Toprak örneği almak üzere seçilen yerlerin gübre yığınlarına, çalı çırpının yakıldığı yerlere ve tümsek ve çukur yerlere rastlamamasına dikkat edilmelidir.
Şekil 1.Birörnek arazide toprak alınacak yerler Şekil 2. İşaretlenen yerden toprak örneğinin alınması
TOPRAK ÖRNEKLERİNİN ALINMASI
1. Toprak örneği alınacak yer önce renk, meyil, yükseklik, toprak tipi ve drenaj durumuna göre kısımlara ayrılır. Eğer bahçe bir örnek ise böyle bir ayırım yapılmaz.2. Her kısımdan 20 dekara kadar bir örnek alınır.
3. Toprak örnekleri, meyve bahçeleri ve bağlarda yaprak örneklerinin alındığı tarihte, tarla bitkileri ile serada sebze ve süs bitkilerinde ekim ve dikimden asgari bir ay önce alınır.
4. Şekil 1 de görüldüğü gibi, toprak örneği alınacak bir örnek arazide, zig-zaglı yürünerek araziyi temsil edecek noktalar işaretlenir ve örnek alınır. 20 dekarlık bir arazide örnek alınacak yer sayısı asgari 6 olmalıdır.
5. İşaretlenen yerlerin her birinde önce bel küreği ile 50 cm. derinlikte bir çukur açılır (Çukurlar meyve bahçelerinde daha önce gübre verilen sahalarda açılmamalıdır).
6. Bu çukurun bir kenarından Şekil 2’de görüldüğü gibi bir bel küreği ile 3-4 cm kalınlıkta ve 20 cm derinlikte bir toprak dilimi alınır. Bu toprak dilimi kibrit kutusu şeklinde yanlardan düzeltilir ve bir kovaya konur.
7. Sonra bel küreği ile 20-40 cm derinlikten yine 3-4 cm kalınlıkta bir toprak dilimi alınır. Bu da kibrit kutusu gibi düzeltilir ve ayrı bir kovaya konur.
8. Bu işlem diğer çukurlarda da yapılır. Aynı derinlikten alınan örnekler bir kapta toplanır. Yani 0-20 cm derinlikten alınanlar bir kapta, 20-40 cm derinliklerden alınanlar ayrı bir kapta toplanır.
9. Toprakların içindeki taş parçaları atılır ve kovalardaki topraklar iyice karıştırılır.
10. Her karışımdan yaklaşık 1 kg toprak alınarak naylon torbalara konur.
11. Bir kağıda kurşun kalemle bahçe sahibinin adı, soyadı; toprak örneğinin alındığı yer ve toprak örneğinin hangi tarihte alındığı yazılarak naylon torba içine konur ve torbanın ağzı bağlanır.
12. Toprak örneği almak üzere seçilen yerlerin gübre yığınlarına, çalı çırpının yakıldığı yerlere ve tümsek ve çukur yerlere rastlamamasına dikkat edilmelidir.