Mucitleri yanlış bilinen 10 icat

İSTANBUL - Birçok insan, başkalarının işlerine ufak tefek iyileştirmeler yaptığı halde, birçok aletin Thomas Edison tarafından icat edilmiş gibi anıldığını bilir.
Edison'un başkalarının işlerini -ödünç alıp- iyileştirerek buluşların mucidi olarak görüldüğü gerçek ancak bu liste sadece Edison ile sınırlı değil.
Bu liste, günümüzde hayatımızın bir parçası haline geldiği halde, mucitinin kim olduğu bilinmeyen en popüler 10 buluşu inceliyor.





10: Bilgisayarların Masaüstü ekranı ve Grafiksel Kullanıcı Arayüzü (GUI - Graphic User Interface)
Xerox Parc'ın ekran görüntüsü

Muciti: Xerox PARC
Yanlış bilinen mucit: Microsoft (Windows)
Bilgisayar kurtlarının birçoğu, grafiksel kullanıcı arayüzününün (GUI) Microsoft tarafından Windows ile ortaya çıkarılmış olduğunu düşünür. Ancak gerçek çok karmaşık da olsa böyle değildir.
Fare ile kontrol edilen ve masaüstü ekranına sahip olan ilk GUI, Xerox tarafından Xerox Alto kişisel bilgisayarı için geliştirilmiştir. Doug Engelbart'ın daha önceki çalışmaları üzerine geliştirilen grafiksel arayüz ardından, o zamanki adı Apple Computers olan Apple'a gösterilmiştir.
Fikre bayılan Apple, büyük oranda Xerox'un arayüzünden etkilenen ilk ticari bilgisayarı "Macintosh"u üreterek 24 Ocak 1984'te, George Orwel'in "1984" isimli kitabına atfen "1984, asla 1984 gibi olmayacak" sloganıyla piyasaya sürer. Microsoft ise, 1985'in Kasım ayına kadar Windows'u piyasaya süremez.
Windows piyasaya sürüldüğünde ise, ortaya çıkan üründe pencereler (diyalog kutuları hariç) birbirlerinin üstünde yer alamıyordu. Bunun sebebi, birbirleri üstünde duran pencerelerin patent hakkının halen Apple'ın elinde olmasıdır. Ayrıca Windows piyasaya ilk çıktığında Apple'ın Macintosh işletim sistemi gibi başlı başına bir işletim sistemi olmak yerine, Microsoft'un işletim sistemi DOS üzerinde çalışan bir arayüz halindeydi.
9: Otomobil
İlk otomobil

Muciti: Karl Benz
Yanlış bilinen mucit: Henry Ford
Her ne kadar aynı zamanlarda Gottlieb Daimler, Wilhelm Maybach, ve Siegfried Marcus gibi birçok Alman mühendis fikirlerini hayata geçirmeye çalışmış olsa da, modern otomobillerin ilk örneğinin Karl Benz tarafından ortaya konduğu bilinmektedir.
4 zamanlı silindiri ile benzinle çalışan motora sahip otomobilini Almanya'nın Mannheim şehrinde geliştiren Karl Benz, icadına ait olan patenti 1885 yılının Ocak ayında aldı.
1883 yılında kurduğu Benz &Cie. firması adına alınan patent, entegre bir tasarımı gösteriyordu ve var olan diğer parçaları adapte etmek yerine, birçok yeni teknoloji kullanılarak yaratılan bir konsepte aitti. Bu özellik, patenti oldukça değerli kılıyordu.
Benz, kendi ürettiği otomobilleri 1888 yılından itibaren satmaya başladı, oysa otomobilin mucidi olarak sayılan Henry Ford, kendi ürettiği bir otomobili 1896 yılından önce - Benz'den 11 yıl sonra- üretemedi. Ford'a bu ünü kazandıran ise üretim bandını geliştirip, seri üretim teknolojisini başarıyla kullanmasıdır.
8: X-Işını fotoğrafı (Röntgen)
İlk röntgen

Muciti: Wilhelm Röntgen
Yanlış bilinen mucit: Thomas Edison
Edison'un Fluoroskop'unun (röntgen perdesi) tıp alanında bir standart haline geldiği doğru olsa da, bu X-ışını fotoğrafının ilk örneği değil. 22 Aralık 1895 yılında Alman bir fizik profesörü olan Wilhelm Röntgen karısının el kemiklerini bir X-ışını kullanarak fotoğrafik plaka üzerinde gören ilk insan oldu.
Yukarda görülen ve Anna Berthe Röntgen'e ait olan fotoğraf bu yöntemle elde edilen ilk fotoğraf.
Wilhelm Röntgen'in X-ışını ile görüntüleme teknolojilerine olan yoğun katkısından dolayı, günümüzde bu teknolojinin adı Röntgen olarak adlandırılmakta.
7: Hareketli görüntü (video)



Muciti: Lois Le Prince
Yanlış bilinen mucit: Thomas Edison (Edison'un kendi hareketli görüntü konsepti de aslında yanında çalışanlardan biri olan William Dickson'a aittir)
Yukarda gördüğünüz dünyanın ilk hareketli görüntüsü olan 2 saniyelik klip, saniyede 12 kare olarak Fransız mucit Louis Le Prince tarafından kaydedildi.
İngiltere'de, 14 Ekim 1888'de Joseph ve Sarah Whitley'in evinde yapılan kayıtta Adolphe Le Prince (Lois'in oğlu), Sarah Whitley, Joseph Whitley ve Harriet Hartley görünüyor.
Film çekildikten on gün sonra Sarah Whitley'in öldüğü biliniyor, iki yıl sonra ise Le Prince, Dijon ve Paris arasında tren yolculuğu yaparken ortadan kayboldu. Bundan iki yıl sonra ise Prince'in büyük oğlu Alphonse, Edison'a karşı açtığı patent davasının ardından New York'ta vurularak öldürüldü.
Edison'un ilk hareketli görüntüsü olan Mon***shines, 1889-1890 yıllarından önce ortaya çıkmadı.
6: Teleskop
İlk teleskop

Muciti: Hans Lippershey
Yanlış bilinen mucit: Galileo
Çalışır olduğu bilinen en eski teleskoplar 1608 yılında Hans Lippershey imzasını taşıyordu. Buluşun sahibi olduğunu iddia eden isimler arasında Zacharias Janssen, Middelburg'da bulunan spekülatörler ve Alkmaar'lı Jacob Metius da bulunuyor.
İlk teleskopların tasarımında konveks objektif merceğiyle birlikte bir de konkav öküler (küçük mercek) bulunuyordu. Galileo bu tasarımı bir yıl sonra, 1609'da kullandı. 1611'de Johannes Kepler bir konveks mercek ve bir konkav öküler ile nasıl daha güçlü bir teleskop yapılabileceğini açıkladı.
1655 yılında ise Christiaan Huygens gibi astronomlar kendileri için bileşik mercekler kullanarak oldukça güçlü ancak sıradışı büyüklükte büyük ve kullanışsız Keplerian teleskoplarını inşa edebiliyorlardı.
5: Ses kaydı



Muciti: Édouard-Léon Scott de Martinville
Yanlış bilinen mucit: Thomas Edison
Thomas Edison, sesin kaydı ve tekrar üretilmesi ile ilgili buluşlarını, kaydedilmiş telgraf mesajlarını telefon üzerinden otomatik olarak okunabilmesi amacıyla yaptığı 1877'nin Mayıs ve Temmuz ayları arasındaki çalışmalar sırasında geliştirdi.
Edison, 21 Kasım 1877'de kayıt yapabilen ve tekrar çalabilen ürününü dünyanın ilk gramofonu olarak duyurdu. Ancak 17 yıl önce, 1860 yılında Fransız Édouard-Léon Scott de Martinville fonotografı keşfetti.
Martinville'in fonotografı sesi görülebilir bir ortama dönüştürebiliyordu ancak, kullanılan yöntem sadece ses dalgalarını göstermeye yarıyordu, kaydedilen ses tekrar dinlenemiyordu.
Fonotogram olarak adlandırılan görüntüler bilgisayar teknolojisi kullanılarak ancak 2008 yılında seslendirilebildi. Yukarda görülen video da duyulan ses, "Au clair de la lune" isimli şarkıyı söyleyen bir kadının, 149 yıl önce kaydedilmiş olan sesi. O zamanlarda James Buchanan ABD başkanıyken, Fransa'nın başında da Napoléon Bonaparte bulunuyordu.
4: Ampul
İlk ampul

Muciti: Sir Humphry Davy
Yanlış bilinen mucit: Thomas Edison
1802 yılında, Humphry Davy o güne kadar yapılmış en güçlü elektrik pilini yaptı. O yıl içinde ince bir platin tel içinden elektrik akımını geçirerek ilk ampulü elde eden Davy, bu şekilde modern ampulün atası olan bu cihazı geliştirdi. Davy platini seçmişti çünkü en yüksek sıcaklıkta eriyen metallerden biri olduğunu biliyordu.
İlk ampul uzun süre dayanmadığı gibi, çok parlak ışık da vermiyordu ancak, 75 yıl sonra Edison'un ilk ticari olarak başarılı olan ampulü 1879'da üretmesinin önündeki zorlu ve engebeli yolun önünü açmıştı.
3: Radyo dalgaları
Nikola Tesla

Muciti: Nikola Tesla
Yanlış bilinen mucit: Guglielmo Marconi
1895 yılında, Marconi Londra'da toplanmış kalabalığa bir ürünü kendi buluşu olarak tanıttı. Marconi'nin iddialarının aksine, cihazlar Tesla'nın neredeyse tüm dillere çevrilmiş yazılarında tanımlanan ürünlere oldukça benziyordu. Marconi'nin daha sonra pratiğe döktüğü cihaz, daha önce Tesla, Oliver Lodge ve J.S. Stone tarafından yapılmıştı.
Daha sonraları kablosuz telgrafın babası olarak isimlendirilen elektromeanik mühendisi Nikola Tesla, kablosuz iletişimi, yani radyo dalgalarını patent altına almak için başvuruda bulunan ilk isimdi. 1895 ve 1899 yılları arasında, Tesla birbirine uzak noktalardan kablosuz olarak sinyal alıp verebildiğini iddia etti. Tesla'nın iddiaları arasında radyo dalgalarıyla bir mini denizaltıyı yönettiği, su altına indirip çıkardığı ama bu başarısını kanıtlayacak herhangi bağımsız bir kuruluş (ABD deniz kuvvetlerinden bir yetkili vb.) bulamadığı için kanıtlanamadığı da bulunuyor. Tesla'nın bu başarısından, yani radyo dalgalı otonomdan sonra tekrar icat edildiği rivayet edilen radyo çok ilkel bir buluş olarak kalıyor.
Tesla ölmeden önce "O dönemler popüler olan sohbetlerde benim kablosuz işlerle uğraşmaya başlamamın 1893 yılına dayandığı ifade ediliyor, oysa bu tarihten önce iki yılımı sürekli olarak araştırma ve cihazların nasıl olacağını düşünmekle geçirdim. Aklımda yarattığım cihazların bir kısmı günümüzdeki ürünlere oldukça benziyor" demişti.
2: Motorlu uçuş
Uçabilen ilk motorlu taşıt.

Muciti: Richard Pearse
Yanlış bilinen mucit: Wright Kardeşler
Uçak, motor ve ilk kelimeleri bir araya geldiğinde akla ilk olarak Wright Kardeşler geliyor, ancak 17 Aralık 1903'te Kitty Hawk'ta yaptıkları ünlü uçuştan 9 ay önce, Yeni Zelanda'lı Richard Pearse 31 Mart 1903 tarihinde Wright kardeşlerin tasarımından çok daha öte bir tasarımla, çift motor yerine tek motor kullanarak oldukça hafif bir uçağı havalandırmayı başarmıştı.
1: İnternet
Vinton Cerf

Muciti: İnternet'in babası olarak tanınan 4 isim, ARPANet'in yöneticileri Vinton Cerf, Lawrence Roberts, Leonard Kleinrock ve Robert Kahn'dır.
Yanlış bilinen mucit: Al Gore (Aslında Al Gore hiç "İnternet'i ben keşfettim" dememiş olsa da sürekli olarak "ABD Kongresi'ne hizmetim sırasında, İnternet'in yaratılışı sürecinde önemli bir yere sahiptim" demiştir)
23 Haziran 1943 doğumlu Vinton Cerf (yukarda fotoğrafta görülen kişi), "İnternet'in babası" olarak tanınıyor. Ulusal Teknoloji Madalyası gibi birçok ödülle onurlandırılan bu isim, üniversite yıllarında Profesör Gerald Estrin gözetiminde Profesör Leonard Kleinrock'un veri paket ağı grubu içinde çalıştı. Bu grup ARPANet'in, yani İnternet'in ilk halinin iki düğümü arasında yer alıyordu.
Bu düğüm içinde eşten eşe yönlenen protokolü geliştiren Cerf, UCLA'de iken, o zamanlar ARPANet'in donanım mimarisi üzerinde çalışan Robert E. Kahn ile tanışarak buluşunu geliştirdi.
Cerf, 2005 yılının Eylül ayından beri Google'da Başkan Yardımcısı ve Baş İnternet Evanjelisti olarak çalışıyor.