Tweet
Neden herkes çocuğunu özel okullarda okutmak ister? Sebebi gayet basit. Sınıflarda daha az öğrenci, daha kaliteli eğitim ve belki de Milli Eğitim Bakanlığı’nın devlet okullarında gösteremediği özel ilgi. Peki bütün özel okullarda bunlar var mı? Bence hayır. Her özel okuldaki eğitimin devlet okullarından üstün olduğunu söylemek de devlet okullarına haksızlık olur. Yıllardır eğitim sistemimizde özel okulların teşvik edilmesi gerektiğini yazıp duruyorum. Yazdıklarımı, hatta yazamadıklarımı Hürriyet yazarı Cüneyt Ülsever üç gündür köşesinde yazıyor.
Eğitim, insanlığın kalkınmasındaki en temel unsurlardan biridir. Eğitimin girdileri geçmiş dönemlere göre artmış, eğitime olan talep genişlemiş, eğitim süresi uzamıştır. Bu olgular eğitimi çok daha pahalı bir hizmet haline getirmiştir. Geçen yüzyılda sadece kamu kaynakları ile karşılanabilen eğitim bu yüzyılda farklı finans kaynaklarına ihtiyaç duyuyor. Yerel yönetimler ve özel sektör bu kaynakların en dinamik güçleri olmalıdır. Ancak, yerel yönetimlerin eğitime katkısının çok sınırlı kaldığını görüyorum. Özel sektörün katkısı ise bu kadar gelişmeye rağmen, yüzde 2 civarında. Devlet ise 17 milyonluk öğrenci kitlesini kamu kaynakları ile eğitmeye çalışıyor. Bu durum dünya konjonktürüne uygun bir strateji değildir.
Özel eğitim teşvik edilmeli
Ülkemizde devlet eğitime kişi başına ortalama 3 bin dolar civarında para harcıyor. 2008 yılı verilerine göre vakıf üniversitelerinde 124 bin 130 öğrenci okuyor. Özel okullarda ise 350 bin. Bu öğrenciler devlet tarafından okutulmuş olsaydı bütçeye yükü 373 milyon 440 bin dolar olacaktı. Oysa özel sektör, bu yükü devletin üzerinden alıyor. Kamu bütçesine bu konuda en büyük katkı öğrenci velilerinden geliyor. Ülkemizde özel öğretim kurumlarının teşviği için neler yapılıyor diye baktığımızda; çok fazla bir şey yapılmadığını görebiliriz. Zaten özel öğretimin ülkemizde yüzde 2’lerde olması da bunun çok açık bir göstergesidir.
Türkiye’de bundan böyle, özel okullar değil, kamu bütçesine en büyük katkıyı sağlayan velilerin devlet tarafından desteklenmesi daha sağlıklı bir yol olabilir. Devlet öğrenciyi okuttuğu takdirde yapacağı masrafı isteyen veliye katkı olarak verirse, sadece zengin çocukları değil, aynı zamanda fakir çocukları da özel okullarda eğitim görme şansını yakalar. Açıkçası devlet, çocuğunu özel okula göndermek isteyen veliye destek olursa, özel okulların ciddi şekilde yolu açılacaktır. Belirttiğim gibi bir öğrencinin devlete maliyeti ortalama 3 bin dolar civarında. Devlet bu parayı çocuğunu özel okula göndermek isteyen veliye verebilir. Böylece veliye artı bir destek sağlanır. Ayrıca bu uygulama ülkemizde kaliteli eğitimin gelişmesi ve devletin üstündeki büyük yükün azaltılması bakımından da önemlidir.
Diğer ülkeler nasıl yapıyor?
Bahsettiğim uygulama dünyayı yeniden keşfetmeyi gerektirmiyor. Birçok ülke böyle yapıyor. Tüm Özel Eğititim Kurumları Derneği (TÖDER) Yönetim Kurulu Başkanı Enver Yücel ile diğer ülkelerde bu konu nasıl halledilmiş onu konuştum. Mesela ABD’de uzun yıllardır sistemli bir şekilde “Voucher sistemi” yani “Kupon sistemi” yürütülüyor. Sistem Latin Amerika ülkesi olan Şili’de ilk olarak 1980 yılında uygulanmaya başladı ve tüm ül***e yayıldı. Devlet, özel okulda okumak isteyen öğrenciye bu sistem ile destek oluyor. ABD’de bir öğrencinin devlete maliyeti 9 bin dolar. Örneğin; öğrenci 3 bin dolar maliyeti olan bir özel okulda okumak isteyince, devlet öğrenciye 2 bin dolar eğitim masrafı veriyor ve öğrencinin özel okulda okuma isteğini karşılıyor. Öğrenci ise sadece bin dolarlık kısmını kendisi ödüyor. Bizim koşullarımıza uyacak şekilde neden böyle bir sistem ülkemizde de uygulanmasın?
Eğitim, insanlığın kalkınmasındaki en temel unsurlardan biridir. Eğitimin girdileri geçmiş dönemlere göre artmış, eğitime olan talep genişlemiş, eğitim süresi uzamıştır. Bu olgular eğitimi çok daha pahalı bir hizmet haline getirmiştir. Geçen yüzyılda sadece kamu kaynakları ile karşılanabilen eğitim bu yüzyılda farklı finans kaynaklarına ihtiyaç duyuyor. Yerel yönetimler ve özel sektör bu kaynakların en dinamik güçleri olmalıdır. Ancak, yerel yönetimlerin eğitime katkısının çok sınırlı kaldığını görüyorum. Özel sektörün katkısı ise bu kadar gelişmeye rağmen, yüzde 2 civarında. Devlet ise 17 milyonluk öğrenci kitlesini kamu kaynakları ile eğitmeye çalışıyor. Bu durum dünya konjonktürüne uygun bir strateji değildir.
Özel eğitim teşvik edilmeli
Ülkemizde devlet eğitime kişi başına ortalama 3 bin dolar civarında para harcıyor. 2008 yılı verilerine göre vakıf üniversitelerinde 124 bin 130 öğrenci okuyor. Özel okullarda ise 350 bin. Bu öğrenciler devlet tarafından okutulmuş olsaydı bütçeye yükü 373 milyon 440 bin dolar olacaktı. Oysa özel sektör, bu yükü devletin üzerinden alıyor. Kamu bütçesine bu konuda en büyük katkı öğrenci velilerinden geliyor. Ülkemizde özel öğretim kurumlarının teşviği için neler yapılıyor diye baktığımızda; çok fazla bir şey yapılmadığını görebiliriz. Zaten özel öğretimin ülkemizde yüzde 2’lerde olması da bunun çok açık bir göstergesidir.
Türkiye’de bundan böyle, özel okullar değil, kamu bütçesine en büyük katkıyı sağlayan velilerin devlet tarafından desteklenmesi daha sağlıklı bir yol olabilir. Devlet öğrenciyi okuttuğu takdirde yapacağı masrafı isteyen veliye katkı olarak verirse, sadece zengin çocukları değil, aynı zamanda fakir çocukları da özel okullarda eğitim görme şansını yakalar. Açıkçası devlet, çocuğunu özel okula göndermek isteyen veliye destek olursa, özel okulların ciddi şekilde yolu açılacaktır. Belirttiğim gibi bir öğrencinin devlete maliyeti ortalama 3 bin dolar civarında. Devlet bu parayı çocuğunu özel okula göndermek isteyen veliye verebilir. Böylece veliye artı bir destek sağlanır. Ayrıca bu uygulama ülkemizde kaliteli eğitimin gelişmesi ve devletin üstündeki büyük yükün azaltılması bakımından da önemlidir.
Diğer ülkeler nasıl yapıyor?
Bahsettiğim uygulama dünyayı yeniden keşfetmeyi gerektirmiyor. Birçok ülke böyle yapıyor. Tüm Özel Eğititim Kurumları Derneği (TÖDER) Yönetim Kurulu Başkanı Enver Yücel ile diğer ülkelerde bu konu nasıl halledilmiş onu konuştum. Mesela ABD’de uzun yıllardır sistemli bir şekilde “Voucher sistemi” yani “Kupon sistemi” yürütülüyor. Sistem Latin Amerika ülkesi olan Şili’de ilk olarak 1980 yılında uygulanmaya başladı ve tüm ül***e yayıldı. Devlet, özel okulda okumak isteyen öğrenciye bu sistem ile destek oluyor. ABD’de bir öğrencinin devlete maliyeti 9 bin dolar. Örneğin; öğrenci 3 bin dolar maliyeti olan bir özel okulda okumak isteyince, devlet öğrenciye 2 bin dolar eğitim masrafı veriyor ve öğrencinin özel okulda okuma isteğini karşılıyor. Öğrenci ise sadece bin dolarlık kısmını kendisi ödüyor. Bizim koşullarımıza uyacak şekilde neden böyle bir sistem ülkemizde de uygulanmasın?
