500 bin Cep telefonu topun ağzında...

Telekomünikasyon Kurumu 12 Temmuz'dan sonra faturasız veya kaçak yoldan alınan 500 bin cep telefonu incelemeye aldı. Faturası gösterilemeyen telefonlar kullanıma kapatılacak.
Telekomünikasyon Kurumu'nun (TK) kaçak ve kayıtdışı telefonlara karşı mücadelede ikinci dönemi başlatıyor. 12 Temmuz 2005'te çıkarılan yasaya dayanarak 3-15 Aralık tarihleri arasında belirlenen faturasız cep telefonlarının kayıt altına girmesi için süre veren ve 18 milyon cep telefonunu kayıt altına alan kurum, yasanın çıktığı tarihten sonra alınan kaçak 500 bin telefon için de düğmeye bastı. Fatura gösteremeyen cep telefonları bu kez kapatılacak.
Türkiye'de yılda 6 milyona yakın cep telefonu satılıyor. Cep telefonu satışlarında yüzde 41.6 Katma Değer Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yükü var. Satışların yüzde 25'inin kayıtdışı ve kaçak olduğu tahmin ediliyor. Yaklaşık 300 milyon dolar vergi kaybına neden olan bu telefon kaçakçılığını önlemek için Telekomünikasyon Kurumu, geçen yıl harekete geçti.

Gasp, hırsızlık gibi yollarla elde edilen ya da yasal olmayan yollarla ülkeye giren kayıtdışı cep telefonlarına yönelik düzenleme 12 Temmuz tarihinde çıkarılan bir yasa ile gerçekleştirildi. 5-13 Aralık tarihleri arasında ise o tarihe kadar satılan 19 milyona yakın cep telefonuna yönelik işlem başladı. Bunun sonucunda GSM operatörleri Turkcell, Telsim ve Avea'nın katkılarıyla 18 milyon telefon kayıt altına alındı. Fatura gösteremeyen 700 bin telefon ise kullanıma kapatıldı.
Telekomünikasyon Kurumu, şimdi de 12 Temmuz tarihinden sonra kayıtdışı satılan yaklaşık 500 bin cep telefonu için harekete geçti. 500 milyon dolara yakın vergi kaybına neden olacağı öne sürülen kaçak cep telefonları için operasyon başlıyor. Fatura gösteremeyen telefon sahiplerinin hatları kullanıma kesinlikle kapatılacak.

700 milyon dolarlık kaçak var

Cep telefonu pazarında etkin olan 3040 şirketin üye olduğu Mobil İletişim Sistemleri ve Araçları İşadamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Murat Dursun, Referans'a yaptığı açıklamalarda, Türkiye'de yıllık 2.5 milyar dolarlık cep telefonu satışı yapıldığını ve bunun yaklaşık 600-700 milyon dolarının kaçak olduğunu belirtiyor. Bu durumun bir sonucu olarak da devletin yılda yaklaşık 300 milyon dolar vergi kaybına uğradığını söyleyen Dursun, aynı zamanda sektörde dürüst olarak çalışan firmaların da haksız rekabetle mücadele etmek durumunda kaldıklarını vurguluyor.
Bu konuda tüketicileri de uyaran Dursun, "Faturasız veya garanti belgesiz cep telefonu almayın" çağrısını yapıyor.

Yeni sistem kaçağa olanak vermiyor
Kaçak cep telefonların takibi ise yeni oluşturulan bir sistem sayesinde çok daha kolay hale getirildi. Dursun, kuruma bağlı CEIR adlı merkezi bir bilgisayar sistemi oluşturulduğunu, bunun büyük bir havuz olduğunu anlatıyor ve Türkiye'deki tüm cep telefonlarının bu sistem tarafından kontrol edildiğini belirtiyor. Buna göre GSM operatörlerinden alınan telefon bilgileri CEIR sistemi içerisinde kontrol ediliyor ve kaçak olup olmadığı tespit ediliyor.
Eğer telefon kaçaksa telefon sahibine mesaj gönderiliyor ve üç gün içerisinde faturasını GSM operatörü merkezlerine ibraz etmesi isteniyor. Aksi takdirde cep telefonu kullanıma kapatılıyor. Bu yeni elektronik sistemin herhangi bir kaçakçılığa imkan tanımadığını belirten Dursun, "Hâlâ bunun gafleti içerisinde olanlar var. Kaçak cep telefonlarını alıp satanlar bulunuyor. Bu cep telefonları kapatılacak ki akılları başlarına gelecek" diye konuşuyor.

Tablo giderek netleşiyor
Cep telefonlarının kayıt altına alınması konusunda çok büyük aşama kaydettiklerini söyleyen Dursun, tablonun giderek netleştiğini ve bir iki ay içerisinde sektörün çok daha iyi bir duruma geleceğini vurguluyor. Bu sorunun çözümlenmesinin, hem sektör için hem de devlet için büyük önem taşıdığını belirten Dursun, Telekomünikasyon Kurumu, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Rekabet Kurumu gibi kurumların ortak bir çalışma sergilediğini de anlatıyor.

Yüksek vergi önemli bir sorun
Murat Dursun, cep telefonu kaçakçılığının Türkiye'de bu kadar büyük bir sorun haline gelme nedenlerinin başında yüksek vergiler geldiğinin altını çiziyor. Cep telefonu ithalatında yüzde 20'lik bir ÖTV ve yüzde 18'lik KDV bulunuyor. İthalatçının ödemekle yükümlü olduğu vergi toplamda yüzde 41.6'yı buluyor. Bu vergi oranı da tüketiciye yüzde 60-65 oranında yansıyor. Murat Dursun, bu rakamın dünyanın hiç bir yerinde bu kadar yüksek olmadığını ve bu sayede kaçakçılığın da bu kadar büyük bir soruna dönüşmediğine işaret ediyor.

Kayıtlı kaçakçılık sektörü zorluyor
MOBİSAD Başkanı Murat Dursun alınan önlemlere karşı kaçak cep telefonu ticareti yapanların şimdi yeni bir yöntem uyguladığını söylüyor. Paralel ihracat yaparak, yani kişisel çabasıyla ve yurtdışı bağlantılarıyla cep telefonu getirip satarak ticaret yapan şirketler paravan şirketler kullanıyor. Özellikle Dubai'den getirdikleri telefonlar için düşük meblağlı faturalar düzenleten şirketler yüzde 41.6'lık bileşik faiz oranından kaçmayı başarıyor. Cep telefonlarının yüzde 10'u ile yüzde 40'ı arasında değişen fiyatlarla fatura tanzim edip bu faturaları beyan eden şirketler, devleti yıllık 300 milyon euro vergi kaybına uğratıyor.
Dursun, "kayıtlı kaçakçılığın" daha tehlikeli olduğunu belirterek tüm bu işlemler için özellikle Dubai'nin tercih edilme nedeninin Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) yasal açıkların uygun olmasından kaynaklandığını ifade ediyor.
Dubai'de ülkeye giren maldan yüzde 5 vergi kesiliyor ve kayıt tutuluyor. Ancak çıkışı yapılan mal ile ilgili hiç bir beyanat verilmiyor. Dursun kayıtlı kaçakçılık işlemlerinin yüzde 90'ının Dubai üzerinden yapıldığını söylüyor.
Gümrük Müsteşarlığı'nın harekete geçerek kaçakçılığı denetleyecek bir sistem kurması gerektiğini söyleyen Murat Dursun, gümrük kapılarında kurulacak olan veri ambarlarında fiyat sorgulaması yapılması gerektiğini belirtiyor. Fiyatlar arasındaki farklılıkları buralarda tespit edip ilgili makamlara bildirmek gerektiğini belirten Dursun, fiyat uygulamalarının uluslararası düzenlemelere bağlı olduğunu ve ülkeye çok farklı fiyatlarla cep telefonu girişinin mümkün olmadığını dile getiriyor.
Kaynak: Referans gazetesi