Tweet
Fiyatlar artmıyor. İyi de... Halkımız fiyatlardaki artışın yavaşlamasının tadını çıkaramıyor ki... Zevkini alamıyor ki... Çünkü bu defa da iş yok... Cepte para yok.
Merkez Bankası Başkanı dün “Ekim Ayı Enflasyon Raporu”nu açıkladı.
Piyasalar, piyasa oyuncuları (borsada hisse senedi alıp satanlar/dövize takla attıranlar/bono faizinden para kazananlar) Merkez Bankası açıklamalarını merakla bekliyordu. Onların merak ettikleri (1) Merkez Bankası'nın faiz indirimine devam edip etmeyeceği, (2) Faiz artırımı olasılığının olup olmadığıydı. Piyasa oyuncuları bu gibi raporlara bakarak geleceğe ait davranışlarını (pozisyonlarını) belirler.
Reel sektörün oyuncuları (işadamları, işçiler, işsizler ve halk) ise genelde bu “enflasyon raporu”na piyasa oyuncuları kadar ilgi göstermez. Bu raporla bu kesimdekilerden pek az kişi ilgilenir.
Çünkü reel sektör oyuncuları raporları okuyarak değil, işe ve aşa bakarak, ceplerindeki paraya bakarak ekonomiyi değerlendirir. Reel sektör oyuncuları enflasyon raporu gibi raporları okuyarak değil, iş ve aş göstergelerine bakarak yol haritalarını yapar.
Ekonomi daraldı
Merkez Bankası'nın raporundaki bilgilerin özeti şudur:
- Enflasyon beklenenin de altına iniyor. Yıl sonu yüzde 5.9 oranında bir enflasyon beklentisi vardı. Ama dünyada esen rüzgârların ve de piyasanın canlanmamasının etkisinde yıl sonu enflasyonunun yüzde 5.5 dolayında kalacağı görülüyor.
- Krizin dibe vurduğuna inanılıyor ama, krizden çıkış yavaş oluyor. Henüz ihracat talebi canlanamadı. Henüz iç talepte hareket yok.
- KDV ve ÖTV indirimi talebi biraz canlandırdı ama, indirimler bitince yılın sonuna doğru talep gene duraklama gösteriyor.
- Kapasite kullanımı düşük olduğundan özel sektör yatırımı düşünemiyor. Halbuki özel sektörün yatırım harcamaları büyümenin dinamiğidir.
- Merkez Bankası faiz oranlarını aşağıya çekerek, likiditeyi gevşeterek kredi piyasasını canlandırmaya çalışıyor.
- Bankalar KOBİ'leri kredilendirmekten çekinmeye devam ediyor. KOBİ'ler rahatlamadığından ekonomi de bunun sıkıntısını yaşıyor.
- Ekonominin toparlanması geciktikçe Merkez Bankası ucuz faiz politikasını sürdürecek, gerekirse faizi biraz daha aşağıya indirecek.
- Dünya piyasalarındaki olumsuz gelişmeler ihracat artışını engelliyor.
- Bütçe açığının büyümesi Hazine'nin iç borçlanma ihtiyacını artırıyor. Bankaların Hazine'ye para aktarma imkânları sona eriyor. Bu durumda dış kredi ve IMF desteği önem kazanmaya başlıyor.
Bir şeyler yapmak gerekiyor
Bütün bu anlatımdan sonra “İyi de... Şimdi biz ne yapacağız?” sorusu gündeme geliyor. Bu sorunun cevabı şudur:
- Ekonomi kendi kendine düzelmiyor. Enflasyonun inmesi, faizin ucuzlaması, dövizin bulunur olması ekonominin harekete geçmesini sağlayamıyor.
- Talep (iç talep ve dış talep/ihracat) bir türlü canlanamıyor. Bunun sonucu üretimde artış başlayamadı. Üretimin gerilemesi işsizlik demektir. Fakirlik demektir.
- Bu kısır döngünün kırılması için, hükümetin talepteki tıkanıklığı açacak özel politikalar ortaya koymasına ve uygulamasına ihtiyaç vardır.
Merkez Bankası Başkanı dün “Ekim Ayı Enflasyon Raporu”nu açıkladı.
Piyasalar, piyasa oyuncuları (borsada hisse senedi alıp satanlar/dövize takla attıranlar/bono faizinden para kazananlar) Merkez Bankası açıklamalarını merakla bekliyordu. Onların merak ettikleri (1) Merkez Bankası'nın faiz indirimine devam edip etmeyeceği, (2) Faiz artırımı olasılığının olup olmadığıydı. Piyasa oyuncuları bu gibi raporlara bakarak geleceğe ait davranışlarını (pozisyonlarını) belirler.
Reel sektörün oyuncuları (işadamları, işçiler, işsizler ve halk) ise genelde bu “enflasyon raporu”na piyasa oyuncuları kadar ilgi göstermez. Bu raporla bu kesimdekilerden pek az kişi ilgilenir.
Çünkü reel sektör oyuncuları raporları okuyarak değil, işe ve aşa bakarak, ceplerindeki paraya bakarak ekonomiyi değerlendirir. Reel sektör oyuncuları enflasyon raporu gibi raporları okuyarak değil, iş ve aş göstergelerine bakarak yol haritalarını yapar.
Ekonomi daraldı
Merkez Bankası'nın raporundaki bilgilerin özeti şudur:
- Enflasyon beklenenin de altına iniyor. Yıl sonu yüzde 5.9 oranında bir enflasyon beklentisi vardı. Ama dünyada esen rüzgârların ve de piyasanın canlanmamasının etkisinde yıl sonu enflasyonunun yüzde 5.5 dolayında kalacağı görülüyor.
- Krizin dibe vurduğuna inanılıyor ama, krizden çıkış yavaş oluyor. Henüz ihracat talebi canlanamadı. Henüz iç talepte hareket yok.
- KDV ve ÖTV indirimi talebi biraz canlandırdı ama, indirimler bitince yılın sonuna doğru talep gene duraklama gösteriyor.
- Kapasite kullanımı düşük olduğundan özel sektör yatırımı düşünemiyor. Halbuki özel sektörün yatırım harcamaları büyümenin dinamiğidir.
- Merkez Bankası faiz oranlarını aşağıya çekerek, likiditeyi gevşeterek kredi piyasasını canlandırmaya çalışıyor.
- Bankalar KOBİ'leri kredilendirmekten çekinmeye devam ediyor. KOBİ'ler rahatlamadığından ekonomi de bunun sıkıntısını yaşıyor.
- Ekonominin toparlanması geciktikçe Merkez Bankası ucuz faiz politikasını sürdürecek, gerekirse faizi biraz daha aşağıya indirecek.
- Dünya piyasalarındaki olumsuz gelişmeler ihracat artışını engelliyor.
- Bütçe açığının büyümesi Hazine'nin iç borçlanma ihtiyacını artırıyor. Bankaların Hazine'ye para aktarma imkânları sona eriyor. Bu durumda dış kredi ve IMF desteği önem kazanmaya başlıyor.
Bir şeyler yapmak gerekiyor
Bütün bu anlatımdan sonra “İyi de... Şimdi biz ne yapacağız?” sorusu gündeme geliyor. Bu sorunun cevabı şudur:
- Ekonomi kendi kendine düzelmiyor. Enflasyonun inmesi, faizin ucuzlaması, dövizin bulunur olması ekonominin harekete geçmesini sağlayamıyor.
- Talep (iç talep ve dış talep/ihracat) bir türlü canlanamıyor. Bunun sonucu üretimde artış başlayamadı. Üretimin gerilemesi işsizlik demektir. Fakirlik demektir.
- Bu kısır döngünün kırılması için, hükümetin talepteki tıkanıklığı açacak özel politikalar ortaya koymasına ve uygulamasına ihtiyaç vardır.
Yorum